|
|
|
1 |
|
“...KARGA AWA NA MAKUTU:
Water in een mand dragen. Bier naar een brouwerij brengen. Aan een onbegonnen werk beginnen.
Trata na hasi un kos, ku no tin pia ni kabes. Un kos di loko. Kompar e ku e proverbio: Un trabou di pia di palu.
E PROM AWA TA AWA:
De eerste klap is een daalder waard.
Esun ku hasi un kos prom ku un otro, ta e ta konta i e otro nan lo tin hopi kibramentu di kabes pa super e.
UN MAL AWA:
Een slecht water. Een vrouw die geen seksuele aantrekking heeft.
Un muh ku seksualmente no ta sirbi.
18...”
|
|
2 |
|
“... asina e ta keda.
TRABOU TA BON PA BURIKU:
Werk is goed voor ezels.
Kompara: Trabou ta bon pa hende bobo = Werken is voor de dommen.
Pakiko kansa bo kurpa, ora ku di un f otro manera tambe bo ta bini kla sin kansa bo kurpa = Liever lui dan moe. Ta mih bo ta floho, ku kans.
BURIKU MESTER TRAHA PA KABAI KOME:
Ezels dragen de haver en de paarden eten ze op.
Su nifikashon ta: Mester tin bobo, pa sabi por biba.
BOS DI BURIKU NO TA YEGA SHELU:
De stem van een ezel wordt niet gehoord.
No preokup bo kabes pa loke hende bobo (paganu) papia di bo pasobra nan bos no ta yega shelu. Tambe ora un hende di mala fe, desea bo un kos malu, bo por usa e proverbio aki.
SI BO A NASE BURIKU, BO NO POR BIRA KABAI:
Eenmaal ezel geboren, wordt nooit een paard.
Ook: als je voor een dubbeltje geboren bent, bereik je nooit een kwartje.
Un hende nasi bobo, nunka por bira sabi. Manera bo ta, asina bo ta keda. Esun ku a nase buriku, no por muri kabai.
22...”
|
|
3 |
|
“...klippen op.
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Un hende semper ta duna preferensha na un amigu f su famianan i no na un hende ku ta strao pa e.
Un hende ta krda riba su mes prom ku riba otro.
Kompar: Kamisa ta mas peg ku saya. Un kabritu por subi seru bon; baranka i serunan ta su kuki i e ta prefer seru i no un sabana plat. Aki na Krsou nos tin mas baranka i seru ku na Hulanda. Krsou tin seru, baranka i bordo di baranka na kanti-dat.
Di otro banda karn no por ku seru i ta gusta kana kome kabes abou riba sabananan f tera plat i ta konos ku karn ta keda kana oranan largu te hasta perd kaminda i no por bolbe su kas mas. Un manera pa tee karn serka kas di su doo ta pa de bes
33...”
|
|
4 |
|
“...proverbio aki ta otro for di Tin mas dia den un aa ku tin siman. Aki no ta suerte, ma intenshon humano ta hunga e papel.
KOKOLISHI KU SKONDE SU KURPA, TA KRIA LANA NA PIA:
Slakken, die hun lichamen verschuilen, krijgen haren aan hun benen. De betekenis hiervan kan nog niet worden achterhaald.
Te ainda nos no por haa un splikashon pa e proverbio aki. Mi a yega di lesa un artikulo riba morkoi (land schildpad); su kabes ta e parti mas delikadu i ku ora e hinka su kabes bou di e kaska nada no por hasie i e por keda biba asina pa tempu basta largu pero lastimamente e mester saka su kabes pa e por buska kuminda i eiden e peliger ta sinta.
Den buki di Sr. Maduro mi a topa ku un proverbio Soldachi ku warda su kaska lo biba largu ku e tradukshon Die zijn lijf bewaart, bewaart geen rotte appel.
Awor mi no sa ku un i otro menshona aki por tin relashon ku e kokolishi ku skonde su kurpa.
UN KONENCHI TA SALTA KAMINDA MENOS BO TA SPERAE:
Een konijn (haas) springt waar je hem het minst verwacht.
Un kos ta...”
|
|
5 |
|
“...furioso si of no f ku e tribon aki a sali for di kaminda nan a tira shirishiri di kabritu na laman.
Ta mas mih koon ku Dios pordon i keda leu for di kueba dje leon.
YUANA KU KOME LEU FOR DI SU KAS, TA MURI MAL MORTO:
Een leguaan die ver van huis zijn kost zoekt, loopt gevaar om een gruwelijke dood te sterven.
Un yuana ta parse un lagadishi pero e ta muchu mas grandi i hendenan ta konsider un yuana komo delikatse. Ami mes a yega di kome yuana, pero mi no ta gusta e. Tin hende si ku ta loko di nan kabes ku un spi di yuana. Su karni ta blanku i limpi i segun komedonan di yuana, un bon sopi di yuana strki ta lan-ta morto for di santana. Yuana ta biba den burakunan den baranka i mas leu e bai for di su kas, menos chns di skapa e tin. Un kos si, si bo topa un yuana kaminda tin palu di manzalia, no kome e pasobra bo por shuata.
E proverbio aki tambe ta un aviso pa hende no tuma muchu ris-ku innesesariamente.
62...”
|
|
6 |
|
“...mengen.
In de aarde wroeten.
Trata na brua tera. Trata na brua e asuntu. Hasi bochincha. Proberen de zaak in het honderd te schoppen.
E TA BON SINT:
Hij is goed gezeten. Hij heeft het ver geschopt.
Su posishon financiero ta bon. Tur kos a bai bon pa e.
EL A SKUPI KANDELA:
Hij heeft vuur gespuwd.
E tabata tembla di rabia. E tabata masha rabi.
GALIA: = KIP:
Un galia bunita = Een mooi meisje.
Un galia bieu = Een oude vlam.
Un bon galia = Een knap meisje.
Un galia sin kabes = Een kip zonder kop.
Bo ta papia manera un galia sin kabes = Je ratelt als een kip zonder kop.
LUNA NOBO:
Nieuwe maan.
Ora un konosl di bo keda hopi tempu sin bini serka bo, dia e bini bo ta kuminda e for di aleu ku e palabranan ata luna nobo.
65...”
|
|
7 |
|
“...basia ku tabata un sorto di wchimn (nachtwacht) ku na mes tempu tabata duna ora eksakto kada ora den anochi. E tabata usa un maraka pa hala atenshon di e hendenan. Aki na Krsou e batido di basia tabatin den un man un kos manera un panchi di hasa karni i den e otro un pida palu basta diki, ku e tabata bati riba e panchi ku ne.
GAI =HAAN:
Gai di galia = Haan.
Patu gai = Woerd.
Kalakuna gai = Kalkoense haan.
Un bon gai = Letterlijk. Een goede haan. Fig: Een goede kerel.
Un mal gai = een slechte man f een kerel die niet deugd.
Un gai malu = Een zieke haan.
Kore kabes di gai = Gevaar lopen.
Kore kabes di gai = Gevaar lopen. Muy probabel e ekspreshon aki ta bini for di e peliger ku un gai ta kere ora nan ta krta su kabes af pa mata e pa kome.
WANTA RIBA FURU DI MANGA DI ZJILT:
Steunen op de voering van een vest-mouw.
E ekspreshon aki ta un kontest riba e pregunta kon ta bai. Furu di zjilt ta nifik de voering van een vest. Manga di zjilt betekent vest-mouw. Pues riba e pregunta Kon ta bai nan ta rospond...”
|
|
8 |
|
“...Su lenga ta masha largu. E ta masha kaweta.
KU RABU DEN PIA:
Met de staart tussen de benen.
Na hulandes: Afdruipen.
EL A BAI UN BIAHA DI ZJIL:
Hij bleef lang weg.
Nos tabata par ta papia ora un di nos a bisa ku e mester bai pa un ratu asina pa hasi un rospondi, ma el a keda un eternidat.
KABES DI BOTO:
Kop van de boot of de voorsteven van een boot.
Pidi un kabes di boto. Liften. Om een lift vragen.
Biaha liber sin paga. Di kabes di boto ke men sin paga. Prnada. Duna mi un kabes di boto. Geef me een lift.
Den kabes di boto, esun ku ta sinta ei ta muha. Olanan ta spat i muha bo papa; si bo ke bai prnada bo mester keda konforme ku e lug ku ta disponibel; un lug simpel i inkomodo. Un otro ekspreshon pa kabes di boto ta den stef.
72...”
|
|
9 |
|
“...pasado. Esaki tabata konsekuensha di tempu di katibu, tempu ku e shonnan tabata protestant i nan no tabata ke pa nan katibunan tin e mes religion ku nan. Danki Dios, e situashon ridikulo aki a kambia radikalmente i na e momentu aki tin mas protestant di kol ku blanku.
Un aspekto di e tempu aya ku tabata masha grasioso, tabata ku e atardi prome ku fiesta di Santa Komunion, bo tabata topa riba kaya tur e bolonan di batrei di tres of kuater piso, masha bunita dorna, ku e krianan tabata karga riba nan kabes i hiba nan na e kasnan ku su manese lo tabata di fiesta.
DUEL MI MUCHU DI BO PIERDE i ES KU DIOS KE:
Je verlies heeft me erg gespeten en Gods wil geschiedde.
Ora bo bai un morto, ta bo obligashon pa bai kondoler tur e famianan, tantu hmber komo muh, ku e palabranan aki: Duel mi muchu di bo pierde: (Je verlies heeft me erg gespeten) f simpelmente ku e palabra kondoler. E kontesta na e prome instansha ta: Es ku Dios ke (Gods wil geschiedde i na e di dos Danki =Dank U. Despues di deramentu bo ta...”
|
|
10 |
|
“...di morto.
LABA MAN:
Handen wassen.
Esaki ta un ekspreshon espesial pa e hendenan ku despues di un deramentu ta bai kas di famia di e morto, pa kuminda e famianan ku no a bai dera. Semper tin un kmchi ku awa i habn i un serbt kla pa e hendenan laba nan man. Tambe nan ta haa un beter. Pues laba man den e sentido aki, ke men laba man, dal un beter i kumpli ku un deber ku e famianan di e di-funtu.
KABES GRANDI:
Groot hoofd.
Iemand die veel weet.
Un hende ku sa hopi kos.
Nan ta hasi e kabes grandi. Zij doen alsof hij de grote baas is.
KABES BASH:
Een leeg hoofd. Een domkop.
Un hende ku no sabi nada.
KABES A SUSHA:
Hoofd is vuil geworden.
Un hende ku ta broma kon bon sal e ta, mientras tur hende sa masha bon ku no ta asina. Mayora di biaha ta trata di un hende ku tabata pober i ku di un moda f otro a bini na plaka i pa via
77...”
|
|
11 |
|
“...di su plaka ta anda den hendenan di kategoria i no ke konose su amigunan di antes mas. Un hende asina nan ta bisa: su kabes a susha. Kompar: nouveau riche.
KABESDURU:
Hard Hoofd.
Un mucha ku un kabes duru. = Un mucha ku no por sia na skol.
KABES DI PALU DI MAISHI:.
Hoofd van maisstokken. Een vergeetachtig mens. Un hende ku ta lubid tur kos. Un lubidad.
KABES A SUSHA:
Hoofd is op hol geslagen.
Un hende ku di repente a bira riku i awor no ke konos su amigunan di antes, su kabes a susha. Kabes a susha no ke men ku el a bira loko, ma si ku e ta hasi kos di loko of ku ta pretend di ta un kos ku e no ta.
SIN KABES, SIN PIA:
Zonder hoofd, zonder voet. Het raakte kant noch wal.
E no tin ni kabes ni pia. Un kos sin kabes sin pia. El a konta un kos sin kabes sin pia. El a konta un kos ku bo no por saka nada af. (Un kos ku no tin nada di hasi ku e asuntu).
78...”
|
|
12 |
|
“...RELASHON HUMANO: = MENSELIJKE VERHOUDINGEN:
KOS DI MUNDU A YENA SU WOWO:
Wereldse dingen hebben zijn (haar) ogen gevuld.
Kosnan di mundu a sieg su bista. Laga nan usa bo f brua bo kabes ku kosnan di mundu.
Plaka ta yena un hmber su wowo i pa plaka e ta hasi kalke kos i hopi biaha e ta perde hasta berguensa basta e por saka probe-cho f bira riku.
Un hende muh ta laga prenda, bisti bunita i kosnan di luho yena su wowo i pa e kosnan aki e por perde hasta su honor.
Hopi matrimonio a frakas pa e motibunan aki i hopi biaha e hendenan aki ta lubida ayera i awor ta e kosnan di mundu so ta manda.
Kombersando ku Reverend Bevin di e Anglican Church na Steenrijk, mi a yega di bisa e Money is the root to all evil (Plaka ta prinsipio di tur maldat). El a bisa mi, apsolutamente ku n, plaka no por ta prinsipio di tur maldat, pasobra nos mester di plaka pa tur kos; pa kome, pa bisti, pa traha un misa etc. etc, pero the love of money is the root to all evil. (Amor pa plaka ta prinsipio di tur maldat).
NAN...”
|
|
13 |
|
“...NO TA HAA STUL PA SINTA:
De spreker van de waarheid krijgt geen stoel om te zitten.
Iemand die de waarheid spreekt is niet welkom.
Esun ku ta papia berdat no ta bonbini. Al kontrali, nan ke pa e bai ei fo mas pronto posibel, pasobra berdat ta pika lenga. Berdat ta duru pa tende.
ESUN KU HUNGA KU KANDELA, TA KIMA SU DEDE:
Hij die met vuur speelt, brandt zijn vingers.
Si bo papia f hasi un kos ku no ta permit, bo ta haa bo den hopi trbel of bo ta pega un barku, ku por kous bo hopi kibra-mentu di kabes.
SALI FOR DI PANCHI KAI DEN KANDELA:
Van de pan in het vuur vallen.
Di malu en peor. Na Hulandes tin dos ekspreshon ku ta nifika meskos.
Van de regen in de drop en Van de wal in de sloot.
Tur dos ta nifik: di malu en peor.
119...”
|
|
14 |
|
“...tabata un hospital pa hendenan ku un enfermedat mental. E tabata situ na awa di Ref, tras di e pomp di gasolin na PaterEeuwensweg. Basta tempu pas nan a traha un klnika nobo tras di Isla na Schottegatweg banda di Peter Stuyvesant College. Na prinsipio e hospital aki tabata yama Rustoord, awor nan a kambia su nmber pa Dr. Capriles Kliniek.
E TABATA KANA KU SU MORTO TRAS DI SU OREA:
Hij liep met zijn dood achter zijn oren.
E tabata bon di salud, sin tabata sinti nada, di repente e ta kai dal su kabes i keda morto ei bou. Kasi por bisa den un kaso asina: Hij lag daar gezond en dood. (E tabata drumi ei bou sano i morto).
Mi konos un kaso asina ku a pasa ku un Aleman algn aa pas. Un djadumingu atardi mi a mira e hmber aki pasa riba su motosaikel bai pabou. Ni dies miniit despues mi a tende alarma di ambulans i mi a mira e ambulans pasa bai den e mes di-rekshon. Pero mi no por a pensa ku ta e hmber ku a kaba di
132...”
|
|
15 |
|
“...pasa i kuminda mi, ya tabata drum morto banda di Recreation Park. Loke a pasa ta ku su motosaikel a slep den e lorada pa bai Ref i el a kai dal su kabes na asera i keda morto riba kaya.
DESGRASIA TA TRAS DI PORTA:
Een ongeluk is achter de deur.
Een ongeluk ligt in een klein hoekje.
Un hende semper mester ta alerta, pasobra e no sa nunka ki ora un desgrasia por pasa e. Bo por sali for di kas bon bon i na kaminda un uto a dal bo, bo por slep riba un kaska di bakoba i kai kibra un pia of un man etc. etc.
MAS MECHA KU SEBU:
Meer katoen dan kaarsvet. Het loont niet.
Un kos ku no ta bale la pena. Un kos ku no ta kumbini bo. E kos ta bai sal bo mas mecha ku sebu .Je gaat er meer geld insteken, dan dat je eruit kan halen. E kos ei ta duna mas dolor di kabes, ku e plesir ku bo por haa af.
SI MI NO YEGA AWE, MI TA YEGA MAAN:
Kom ik er vandaag niet, dan kom ik er morgen wel.
Un hende ku nunka tin pur. Un hende sin ni un sorto di kom-promiso. Semper e ta hasi tur kos na su sosiegu i nunka tin pur....”
|
|
16 |
|
“...tegenwoordig. Toen kenden de gewone mensen het woordje drug niet. Het werd gebruikt door mensen die nooit veel promotie hadden gemaakt en met spijt zagen hoe anderen gepromoveerd werden.
Prom nan ay droga tabata nifik kaka i ora bo yama un hende droga bo ke men e ta un persona baho i sin karakter.
E palabra droga djawor no tabata konosi pa hendenan di antes i te ora nan tabata sa kiko droga (drug) ta nan lo no tabatin pla-ka pa kumpra e tampoko. Tur hende tabata desente i lo no a drenta den nan kabes pa kumpra i usa sorto di porkarianan asina.
Hendenan ku no tabata haa promoshon kaminda nan tabata traha tabata usa e ekspreshon alsa droga kontra di e trahadornan ku a bini despues di nan i ku si a haa promoshon i a pasa bai laga nan.
BO PAKUS TA HABR:
Je winkel is open. Je gulp is open.
Bo kil di karson ta habr. Bo ta duna un amigu di bo di konos ku el a lubida di sera su kil di karson, ku e palabranan: bo pakus ta habr. Met deze woorden bo pakus ta habri (Je winkel is open geef je een vriend...”
|
|
|