Your search within this document for 'esei' resulted in 15 matching pages.
1

“...Newport durante e hopi aanan ku el a traha ku nan. Nos a purba tradus e proverbionan Papiamentu literalmente na Hulandes. Esaki no solamente tin e bentaha di presishon, ma tambe e ta duna nan un efekto poetiko. Salta kacho, salta su rabu (Spring over de hond, spring over de staart). Basta tra-bou, aunke ku e lesad no tin mester di nota esaki. Ku un esfuerso el a bira un trabou agradabel. Iemand die een ei op eet, weet niet wat de kip heeft doorstaan. (Komed di un webu no sa, kiko e galia a pasa). I esei ta masha bon tambe. Mi a klasifik e proverbionan segun ekspreshonnan Antiano: religion, animal, awa, kuminda, relashon humano, plaka i ekspre-shon. Na varia mi a laga loga habri pa otro klasifishonnan. Ademas di e nifikashon, tras di e proverbionan ta sinta e kultu-ra di e lug. E kultura komun. Un proverbio no ta surgi riba un tereno eksepshonal, pero for di kosnan di bida ku ta pasa ku frekuensia rond di bo. Wie de tambu danst moet zijn kont bewegen. De kont moet zich bewegen volgens het ritme...”
2

“...fia, maan si, no ke men ku manan si bo ta haa kos fa: loke e ke men ta: Mi ta keda nchi ku bo, maske mi no por fia bo nunka. Un Antiano no ta gusta bisa no. Pa esei e ta laga berdat pa bestianan bisa: Sloke di:.........6f e ta laga berdat tambe pa mucha bisa. Su karakter filosofiko ta hasi ku e ta usa Dios hopi biaha den kosnan ku e ta papia of bisa. Un Antiano ta un filosofo den su bida di tur dia. E no ta saka su sabidura for di teorianan di buki, ma for di kosnan ku ta sosod tur dia ront di e. Basta ku e no spanta, manera si e haa un bon sota di awa. Awa-seru por ta bon pa mata i planchi, pero pa hende e ta fatal. Awa ta masha importante na lugnan ku hopi solo. Awa ta un palabra ku bo por usa den diferente tpiko. Un hende por yora awa kuater-kuater. Kabritu ta prefer di mira su mama na horka ku awaseru di atardi muha e. Esei no ta un kos di loko, pasobra e yunan ta stima nan mama, meskos ku e mama ta stima su yunan. Ma esun ku yega pos prom ta bebe awa lim-pi, pasobra ta un tera ku tin...”
3

“...plant pa nan duna nan kontribushon na e ambiente. Si bo no ke tin gera ku lagadishi, no planta pampuna of bonchi kontra di trankera. Bo por kombersa kon duru ku bo ke Temperamentu den e region aki no ta wrdu konsider komo sin manera manera na kalke otro parti di mundu. Un hende ku ta hoga den poko awa, ta rabia lih, pero esei ta un kos di nada ku no ta pasa ku fre-kuensia. Bestia tin tur kaminda. Naturalmente tambe den proverbionan. Ma nan ta usa un makaku den relashon humano mas tantu ku nan ta usa bestianan di laman. Un makaku ta hunga ku su yu, te ora e saka su wowo. Naturalmente bo no mester laga e asuntu aki yega asina leu. Ni ku komementu. Oh, e kome i bebementu, esei ta asina dushi i otro hende tambe por gosa huntu; Si boyo tin manteka, kaska ta lombra. I den kompania ku otro hende semper filosofa di relashon humano tambe ta ei. Por sherto semper e ta presente, maske ku ami a traha un rbrika apart di e. Meskos ku mi a tra-ha un di kuminda. Guiambo bieu a bolbe na wea. Ta e mesun kos...”
4

“...un proverbio Soldachi ku warda su kaska lo biba largu ku e tradukshon Die zijn lijf bewaart, bewaart geen rotte appel. Awor mi no sa ku un i otro menshona aki por tin relashon ku e kokolishi ku skonde su kurpa. UN KONENCHI TA SALTA KAMINDA MENOS BO TA SPERAE: Een konijn (haas) springt waar je hem het minst verwacht. Un kos ta resulta henteramente otro ku nan a spera. E proverbio aki ta bini di Spa i aya nan ta usa e palabra liebre (haas). Na papiamentu nos no konos e palabra liebre (haas), pa esei nos a usa e palabra konnchi. Na Argentina na e weganan pa kampionato mundial di ftbol na 1978 tur hende a kere ku Per tabata esun di mas suak den su grupo i ku e no por a yega e rondunan di kualifkashon, pero henter mundu a sali engaa. Pasobra Per a result un di e mih nan den su grupo. 45...”
5

“...huis en de parkiet woont erin. Ezels dragen de haver, maar de paarden eten ze op. Mester tin bobo pa sabi por biba. Komehein semper ta traha su kas (nshi) na mondi den tronkn di palunan. Prikichi ta usa nan kas pa traha su nshi i buta su webunan aden. Un prikichi ta buta sinku f seis webu kada bia-ha i nan ta brui tur, pesei nan tin mester di un nshi grandi i fuerte. TA CHA TIGER ESEI: Hij is een tijger baas. Hij is een geslepen kerel. Kompara e ku E ta un gai bibu. Si bo no tene kuenta ku ne, e ta kohe bo un kara abou. CHUBATU DI GUENGU: Een branie. Een toffe jongen. Un gai ku bo por konta ku ne. TADJAKA ESEI: Hij is een gladde aal. Kompara e E ta un gai bibu, f E ta un cha tiger. Tur tres ta nifk meskos. Tur tres ta trata riba hende ku bo 46...”
6

“...een schilpadden veer met papegaaien spuug. Esaki nan ta usa ora un hende ta keha ku e tin dol rnt su kurpa. Naturalmente ta un chiste, pasobra ni morkoi tin pluma i ni lora tin skupi. UN MAKAKU TA HUNGA KU SU YU TE ORA E SAKA SU WOWO: Een aap speelt met zijn jong (kind), totdat hij de ogen eruit haalt. E ta sigui hunga ku e yu te ora sosod un desgrasia. Kompar e proverbio Hulandes: De kruik gaat te water tot hij barst. Den un di e biahanan si kos ta bai malu. Splikashon: Makaku ta gusta tofer i esei por yega muchu leu. Meskos por bisa di un mucha hmber ku ta kuri su brmer muchu duru den trafiko. Tambe di un hende ku pa tempu largu ta okup su mes ku kosnan peligroso, mediante di kua e por perd algu ku e ta stima. E ta hunga ku su bida. BAKOBA PA KOHE MAKAKU: Bananen om apen te vangen. 48...”
7

“...nan a logra kohe e mesun tribon den awa seku i tira e riba tera. Ora nan a mata e i habri su barika, nan a haa e pida atras i bl di pia di e hmber den su stoma. Fortunadamente e shon aki a bin kura, i keda bon, aunke ku a dura basta tempu prom ku e por a sali for di hospital. Sabinan di, ku ta pasobra hasidornan di piknik a mata kabritu knter di laman i tira shirishirinan di e kabritu den laman i esei a hasi e tribon furioso. Awor mi ke puntra un di e hendenan aki, si mi mira un tribon ta bini djaleu, kon mi por sa ku e ta furioso si of no f ku e tribon aki a sali for di kaminda nan a tira shirishiri di kabritu na laman. Ta mas mih koon ku Dios pordon i keda leu for di kueba dje leon. YUANA KU KOME LEU FOR DI SU KAS, TA MURI MAL MORTO: Een leguaan die ver van huis zijn kost zoekt, loopt gevaar om een gruwelijke dood te sterven. Un yuana ta parse un lagadishi pero e ta muchu mas grandi i hendenan ta konsider un yuana komo delikatse. Ami mes a yega di kome yuana, pero mi no ta gusta e. Tin...”
8

“...EKSPRESHON = UITDRUKKINGEN: ESEI TA AS PA E: Voor hem is dat een peuleschilletje. Esei no ta yega ni den su kis. E kos ei ta muchu lih pa e. AA NOBO, BIDA NOBO: Nieuw jaar, nieuw leven. Un promesa ku hendenan ta hasi na kuminsamentu di aa nobo. Un promesa pa kambia bo moda di biba den e aa ku bo a kaba di drenta. AWA NA WOWO. Water in de ogen. El a bini aki ku awa na wowo. Zij kwam hier met tranen in haar ogen. E tabata masha tristu. ZETA RIBA AWA: Olie op water. Onbevlekt als een maagd. El a drenta su bida di matrimonio manera zetariba awa. Mui probabel e ekspreshon aki ta men, ku zeta no ta brua ku awa i ta keda limpi meskos ku e seorita ku a kasa pa di prom biaha. 63...”
9

“...BIBA I LAGA BIBA: Biba i laga biba = Papiamentu. Leven en laat leven = Nederlands. (Hulandes) Live and let live = Engels. (Ingles) Vivir y dejar vivir = Spaans. (Spa) E proverbio aki ta masha konos, pero loke mi ta haa grasioso ta ku den tur e kuater idiomanan e ta presis meskos, e tin e me-sun nifikashon i ta konsisti di kuater palabra ku e mesun ritmo. Talbes e ta niko den e komparashon karakteristiko aki. FOR DI BO KUENTA: Buiten de zaak om. Esei ta for di bo kuenta = Het gaatje niet aan. No ta bo asuntu = Het is je zaak niet. KANA HASI REDU: Roddelen. E ta kana hasi redu ta nifika: Hij gaat rond en spreekt kwaad van anderen. Kana papia riba hende. KU FORSA DI BRASA: Met de kracht der armen. Uit eigen kracht. Tur kos a kaba pa mi, ma ku forsa di brasa mi situashon a dre-cha atrobe. Alles ging verkeerd, maar met de kracht van mijn armen ben ik weer bovenop gekomen. Ku forsa di brasa = met moeite. 74...”
10

“...no tin nada di kome, sin plaka pa kumpra i sin trabou. Un dia berdaderamente malu, ma Dios ta grandi. Krus ta bou ta mas fuerte ku sali for di kama ku pia robes. BOS DI BURIKU NO TA YEGA SHELU: De stem van een ezel reikt niet tot aan de hemel. Ora un hende desea un otro hende un kos malu, esun ku el a desea malu, ta kontesta bos di buriku no ta yega shelu. Ku otro palabra, bo maldishon lo no kohe mi, pasobra Dios no ta skucha na kosnan asina. Dios nunka lo skucha un hende ku ta desea otro malu. Esei ta trabou di Satanas. Por kompar e proverbio aki ku No paga atenshon na loke un buriku (e hende) ta hasi, pasobra e pober bestia no sa mih. 100...”
11

“...SUKU NO SA GABA SU KURPA: Suiker prijst zichzelf niet. No ta bunita pa un hende gaba su mes kurpa, laga esei pa un otro hende hasi. Na Hulandes: Eigen roem stinkt. Un otro nifi-kashon pa e ekspreshon aki ta: Ku suku no sa gaba kon dushi e ta i esaki ta na Hulandes: Goede wijn behoeft geen krans. Na Papiamentu tur dos tin kasi mesun nifikashon, ku un hende no mester gaba su mes kurpa. MAS SKUMA KU CHUKULATI: Meer schuim dan chokolade. Na Hulandes: Veel geschreeuw maar weinig wol. Hopi buya, ma nada konkreto. BARIKA NO SA YAMA DAN KI: Een buik (maag) zegt nooit dank je wel. Men houdt nooit op met eten. Hende no sa stop di kome, pasobra djis despues ku bo a stop di kome, bo ta bolbe haa hamber i bo stoma ta bolbe pidi kuminda. BARIKA DI HENDE TA UN BAR SIN BOM: De buik van een mens is als een vat zonder bodem. Nunka bo barika tin basta, kada bes bo mester kome. Tur e dos proverbionan aki ta trata di hende i tur dos tin e mesun sentido. Meskos ku no por yena un bar sin bom, meskos ta pasa ku...”
12

“...ATA DJAMANTA A KRTA GLAS: Het diamant heeft het glas gesneden. Tur hende sa ku djamanta ta krta glas. Esei no ta nada strao. Pero ora un kos ku tabata di spera sosod prom ku nan a spe-ra, si ta di sorpresa. Un kos ku a kohe su hendenan di sorpresa, maske ku nan tabata spera ku un ora of otro lo el a pasa tg, Ata, djamanta a krta glas BAHA NA AWA f BAHA NA KATUNA: In het water gaan of Van katoen gaan. Tur dos ta nifika meskos. Na Hulandes: Stilletjes weggaan. Met de noorderzon vertrekken. Bai poko poko f bai na skond. El a bai ku bien-tu di nrt. Bai sin laga ningn hende sa. SKFJRU BO ROK: Je rok (frak) borstelen. Iemand een standje geven. Iemand de mantel vegen. Duna un hende un skual. Rabia ku un hende. MI NO TIN NI ARTE NI PARTE DEN E ASUNTU EI: Ik heb part noch deel aan. Mi no tin nada di hasi ku e asuntu ei. Mi no sa nada di e kos ei. EL A PERDE STREA DI NRT: Zij heeft de noorderster verloren. Un muh ku a bira bieu sin nunka tabatin un frei f ku nunka 111...”
13

“...dia den aa ku tin siman, ke men: Awe bo a hasi mi malu, mi no ta hasi nada pero e kos no a kaba awe un otro dia lo mi haa bo i saka mi sla. E proverbio aki ta otro for di Kada kochino tin su sabado pasobra aki ta suerte ta konta, mientras ku tin mas dia den aa ku siman, ta riba un dia i kon bo ta hasi e, bo ta warda ora bo chns pa turna vingansa yega. E resultado ta kasi meskos. MI NO TIN KUENTA DI DUNA BO: Ik heb geen rekenschap af te leggen van wat ik doe. Ta for di bo kuenta kiko mi ke hasi. Esei ta mi asuntu. LAGA MI BIBA MI BIDA: Laat mij mijn leven uitleven. Mi no ta mishi den bo asuntu, no mishi ku di mi. Mi ta hasi manera mi ta haa ta bon i abo ta hasi manera bo ta haa ta bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu. TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN: Ton Platon speelt zijn spel, iedereen speelt het zijne. Kada ken ta hasi un kos na nan manera. Ami ta hasi e asina, un otro ta hasi e asana. Kada ken tin su manera di hasi un kos. 121...”
14

“...dia den aa ku tin siman, ke men: Awe bo a hasi mi malu, mi no ta hasi nada pero e kos no a kaba awe un otro dia lo mi haa bo i saka mi sla. E proverbio aki ta otro for di Kada kochino tin su sabado pasobra aki ta suerte ta konta, mientras ku tin mas dia den aa ku siman, ta riba un dia i kon bo ta hasi e, bo ta warda ora bo chns pa tuma vingansa yega. E resultado ta kasi meskos. MI NO TIN KUENTA DI DUNA BO: Ik heb geen rekenschap af te leggen van wat ik doe. Ta for di bo kuenta kiko mi ke hasi. Esei ta mi asuntu. LAGA MI BIBA MI BIDA: Laat mij mijn leven uitleven. Mi no ta mishi den bo asuntu, no mishi ku di mi. Mi ta hasi manera mi ta haa ta bon i abo ta hasi manera bo ta haa ta bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu. TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN: Ton Platon speelt zijn spel, iedereen speelt het zijne. Kada ken ta hasi un kos na nan manera. Ami ta hasi e asina, un otro ta hasi e asana. Kada ken tin su manera di hasi un kos. 121...”
15

“...e ta buska un otro muh ku a haa yu den mes tempu ku ne i ora e kaba di duna su yu pechu i e yu no a haa basta lechi e mama ta laga hiba e yu serka e bisia i e bisia ta duna e yu su lechi te ora su barika yena. E muh aki ta e mnchi f mama di lechi i su yu ta bira ruman di lechi di e mucha ku tabatin mester di mas kuminda. ASINA SI KOS A PASA MARKA: Op die wijze gaan de dingen buiten de perken. Het loopt de spuitgaten uit. Het gaat verkeerd. Di e manera ei si kos ta bai malu. No por sigui asina. Esei si ta di mas. 130...”