Your search within this document for 'boka,stoma' resulted in 28 matching pages.
 
1

“...INTRODUKSHON: Proverbionan Antiano no ta bini di nan mes. Ya ta dies aa kaba ku ami ta bini Antia, te ku ami a haa tende e prome proverbionan na Papiamentu di Antiano mas bieu. Prinsipalmente nan ta eksisti pa tradishon, ma ta parse ku e generashon mas hoben no a hered nan. Hopi di e proverbionan ta for di tempu di katibu, en todo kaso mas ku shen aa pas. Shon We Hoogenbergen a tende mayo-ria di e proverbionan for di boka di trahadornan na Newport durante e hopi aanan ku el a traha ku nan. Nos a purba tradus e proverbionan Papiamentu literalmente na Hulandes. Esaki no solamente tin e bentaha di presishon, ma tambe e ta duna nan un efekto poetiko. Salta kacho, salta su rabu (Spring over de hond, spring over de staart). Basta tra-bou, aunke ku e lesad no tin mester di nota esaki. Ku un esfuerso el a bira un trabou agradabel. Iemand die een ei op eet, weet niet wat de kip heeft doorstaan. (Komed di un webu no sa, kiko e galia a pasa). I esei ta masha bon tambe. Mi a klasifik e proverbionan...”
2

“...yunan ta stima nan mama, meskos ku e mama ta stima su yunan. Ma esun ku yega pos prom ta bebe awa lim-pi, pasobra ta un tera ku tin falta di awa. Awaseru por keda hopi luna sin kai. Na laman awa ta otro atrobe; aki awa ta kaminda kabaron, tribon, guepi i otro sorto di piska ta biba. Ku tantu awa i bientu asina bo no ta korda riba kalor na laman. Presisamente pa motibu di e kalor kontinuamente ku bo por evit pa un gran parti no ta nesesario pa gasta energa manera hendenan di un tera friu ta hasi boka kayou of ku zundra-mentu. Bisti yas, kita yas, den kas ta kayente afo na kaya ta friu, un kambio di temperatura konstantemente. Ta warda tur kombersashon te ora bo ta bon ser den kas tras di porta ser of bentananan ku glas dbel. Na Antia di otro banda bo ta gosa tantu paden f paf di kas di e naturalesa i bida ta sigu muchu mas uniform. Bo ta sinta konbers bou di palu na fresku f den un veranda di e kas, mientras para i lagadishinan ta bai bini for di trankeranan 8...”
3

“...Een haan die niet kraait, heeft iets in de keel. Na Spa: Un gallo que no canta, tiene algo en la garganta. Nan ta usa e proverbio aki, ora ku un hende ku semper den un reunion tin e ultimo palabra, e biaha aki pa un f otro motibu deskonos no a habri su boka. Den un kaso asina e ta duna di pensa ku ta intenshonalmente e ta keda ketu, pa motibu ku tin un kos ta stroba e di papia of ku e ta skonde algu, ku otro palabra e no ke pa nan mira e parti patras di su lenga. Nan a yega di usa e proverbio aki den un reunion di Staten di Antias Hulandes den un diskurso di despedida di e Griffier na aa 1978. El a refer na un miembro di Aruba, ku semper ta kla pa reakshon riba kalke kos ku nan por papia di Aruba, pero na e okashon aki no a habri su boka i a prefer di no bisa nada. Griffier a suger ku e miembro aki no tabata ke pa nan a mira e parti patras di su lenga. 23...”
4

“...MASBANGU TA ROME NA BOKA DI FORTI, GUTU NA POLCHIABOU: Masbangu (een lekkere vis) leeft in de havenmond, un gutu (ordinaire vis) den awa di Rif (Rifwater). Aki mi ke hasi un remarka. Tin hende ta usa enbes di masbangu e piska Karpitan ku ta mas bon atrobe, pero for di mi mucha mi a usa masbangu ta pesei mi ta sigui usa masbangu. Shonnan ta sinta dilanti i sobra hendenan ta bini nan tras. Kompara e proverbio aki ku esun hulandes: Als je voor een dubbeltje geboren bent, bereik je nooit een kwartje = Si bo a nase pa un debchi, nunka bo por yega na un diesplaka. Ni polchi ni awa di Ref ta eksisti mas. E PARSE MASBANGU KU A PASA ORA: Hij lijkt op een vis (masbangu) die lang uit het water is geweest. Hij ziet er slecht uit. Ora un masbangu a pasa ora ta nifika, ku e no ta fresku mas i ta mih no kome e. Un sial ku el a pasa ora ta ku su wowonan ta bira kora i su karni ta bira un poko moli. MI TA BIRA GURUGURU DRENTA SU WOWO: Dat zal ik nooit toestaan. Gebruikt door vrouwen, wanneer ze achter komen...”
5

“...GUTU BIEU KONOSE BOKA DI KANASTER: Oude vissen (gutu is Scarus abilgardi) kennen de ingang van een fuik. Het is kwaad oude vossen vangen. No ta fasil pa gaa un hende ku eksperensha. MAMA KALAKUNA: Een kalkoense moeder. Een moeder die niet goed voor haar kinderen zorgt. Un mama kalakuna ta un mama ku no ta kuida su yunan bon. Segn nos bieunan un kalakuna no sa moda di kuida su yunan bon; pa motibu di su kurpa grandi, burus i brutu semper e ta trapa su yunan mata, spesial ora e brui nan na kas den un lug pert. KALAKUNA A DAA KOLO: De kalkoen heeft de kool bedorven. De poppen aan het dansen. Ta konosi si un kalakuna drenta den un hfi di berdura, tur e matanan ku e pik aden ta muri f e ta destru tur kompletamen-te. Kalakuna a daa kolo ta nifika ku bo a daa tur e trabou. ETA RIBA SU KABAI: Hij is op zijn paard. Hij is onverzettelijk. Vergelijk: Er is geen land met hem te bezeilen. E ta opstin. No tin moda di hasi ku ne. 30...”
6

“...morto, pero riba e dia aki no tabatin ningn i tristu nos hmber a sali for di hospital pa bai su kas. Na kaminda, un mucha hmber di mas f menos sinku f seis aa a ranka sali for di hanchi di Carthagena nt na momentu ku un outo tabata pasa. E mucha aki lo a muri sigur, si no ta pa un hmber ku a tira man riba dje i ranka e for di dilanti di e outo. E forleser i hopi otro hende a para mira e kos aki sosode i e forleser a bisa e hmber ku a salba e mucha su bida: mi amigu, bo a kita un bolchi for di mi boka. Asina atro-be nos por mira ku tristesa di un ta alegria pa otro. MAS TANTU LANA UN KACHO TIN, MAS TANTU PRU-GA E TIN: Hoe meer haren een hond heeft, hoe meer vlooien hij heeft. Hoe ruiger de hond, hoe meer vlooien hij heeft. Mas riku un hende ta, mas trabou komplika i kibramentu di ka-bes e tin. Ata aki un proverbio masha grasioso; e ta duna prefe-rensha na simplesa i pobresa riba rikesa. Korda e dicho hulandes: Ik wens je veel personeel, Ik wens je veel bojen toe, (mi ta desea bo hopi plaka)...”
7

“...grita, pero e kachnan mes sabi e proverbio aki ku pasobra nan ta grita, nan no ta morde. E proverbio aki por wrdu us pa hende. Hopi bes bo ta haa un mucha hmber ku yen di formalidat ta broma kiko e por hasi f sa hasi, ma ora e okashon pa mustra su balenteria yega e ta hala atras f bai skonde i laga un otro salba e situashon. YU KUIDA BO KURPA, KAIMAN TA NA BOKA DI RIU: Kind pas op, want de kaaiman ligt in de riviermond. Meisjes opgepast, er liggen kapers op de kust. Un konsehu ku mamanan ta duna nan yu muh ora nan bira grandi, pa tene kuenta ku yonkumannan, pasobra desgrasia ta tras di porta. E TA DRUMI WARDA BO MANERA KAIMAN NA BOKA DI RIU: Hij ligt in de riviermond en loert op jou. 40...”
8

“...emoshon i pa kosnan chikitu nan tabatin temor ku e hendenan por bolbe lanta. E proverbio ta trata di un insidente ku a bira grandi spiritualmente, aunke ku e lantamentu di 30 Mei 1969 tabata mas ku un insidente, pasobra el a laga konse-kuenshanan grave atras. Esnan ku a ekspirement e konse-kuenshanan aki, lo kuri pa rabu di un lagadishi. Por usa e proverbio aki tambe, den kaso di un matrimonio ku a frakas i ku ni e hmber ni e muh ta bolbe riska pa bolbe kasa. E YU KU NO TENDE DI SU MAMA, ATA E DEN BOKA DI KOLEBRA: Een kind dat niet naar raad luistert, belandt in de bek van een slang. Un hende ku no tende konseho, ta kuri peliger i por haa su mes den hopi kontratempu. KADA KOCHINO TINI SU SABADO: Elk varken heeft zijn zaterdag. Heden ik, morgen jij. Bo tambe ta haa bo turno. Awor mi a haa di mi, podis awor lo bo haa di bo. Tur djasabra nan tabata mata porko na Krsou i si bo ke sa di kon kada porko a haa su sabado, lesa e kuen-ta di Koolhaas: Seor Tip ta e Hmber di mas gordo. Segn e proverbio...”
9

“...mester tee kuenta ku nan tur ora bai, sino sin ku bo ta spera nan ta frega bo. DJAKA KU TRAMPA A HERA NO TA KOME MAS: Een rat, die uit een val wist te ontkomen, vang je nooit meer. Kompara: Gutu bieu konos boka di kanaster. Kos mester pas bo pa bo sia. DJAKA NO TIN KONFIANSA NI DEN SU MES: Een rat vertrouwt niet eens zichzelf. Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten. Un hende masha deskonfi. Un hende ku no ta konfia ni su mes. SI BO NO KE TIN GERA KU LAGADISHI, NO PLANTA PAMPUNA KONTRA DI TRANKERA: Als je geen ruzie wil hebben met hagedissen, moetje geen pompoen dicht bij de heg planten. Hende no mester buska gera. Tampoko duna okashon, pasobra okashon ta hasi ladrn. Pampuna ta krese na un ranka (ran-ka di pampuna) ku ta kuri riba tera. Si e mata ta planta muchu peg ku un trankera e ta subi e trankera i pasa paf riba kaya. Ami a yega di mira pampuna na ranka parti paf di e kunuku. Naturalmente muchanan i hende grandi, tambe, ku mira un bunita pampuna riba kaya ta kai den tentashon...”
10

“...Daar is het een geliefdkoosd scheldwoord. Nan ta usa e palabra aki hopi na Venezuela. Asina nan ta yama un mucha muh, ku no ta gusta balia f bai un fiesta, f ku no ta interes den ningn akto sosial di huben-tut. Mi ta kere ku e ta bini di Spa. E PARSE MASBANGU KU A PASA ORA: Hij lijkt op een vis (masbangu) die lang uit het water is geweest. E no ta mustra bon. Masbangu, boka largu i saldinchi ta tres sorto di piska ku ta kana na gran kantidat i nan ta kohe nan ku reda. Mi sabi ku pis-kadornan ku ta piska ku reda a yega di hala reda na boka di Chinch ku a dura tres of kuater siman prome ku por a bende tur. Ta na shertu tempu di aa nan ta bini peg ku kosta. Hopi biaha nan ta keda dos f tres dia for di kosta na awa hundu prome ku nan yega kaminda ku nan por kohe nan ku reda (grote net). Despues ku nan trese nan serka tera den awa ketu nan ta seranan, loke nan ta yama den kur, esta un reda mas chikitu i tur dia nan ta saka afor di e kura, loke nan ta kere ku nan por bende riba un dia. Miles...”
11

“...NI PATU, NI RIU: Noch eend, noch rivier. Hij gaf geen antwoord. Hij zei totaal niets. E no a bisa ni un palabra. El a keda ketu ketu. PISKA TA MURI PA SU BOKA: Een vis sterft door zijn mond. Un piska ta haa e anzu den su boka pasobra e ta golos. Hende ku ta kome f bebe muchu mas ku ta bon pa nan, tambe ta muri pa nan boka. Un henteramente otro nifikashon ta un hende ku ta papia berdat, hopi bes ta haa nan den trbel grandi. (Papia-d di berdat, no ta haa stul pa sinta). Un posibel origen di e proverbio aki ta ku na Antia hendenan ta piska praktikamente henter aa i proverbionan ta bini for di kosnan ku bo ta mira sosod rnt di bo diariamente. E TA FRESKU MANERA PISKA: Hij is zo fris als een hoentje. E ta mustra bon. E ta bon soseg. E ta fresku manera piska tambe ke men ku e ta masha fresku f nbeskp. TUR PISKA TIN WESU, MA HERMANCHI TA KARGA FAMA: Alle vissen hebben graten, maar Hermanchi krijgt de schuld. Wee de wolf die in een kwaad gerucht staat. (Give the dog a bad name and hang him). Duna...”
12

“...kaba Pader Brenneker tin un charla na Radio Hoyer bou di e nmber morde supla. Pa loke mi a tende di e programa aki, ta parse mi ku un kayente, un friu ta pas mas ku morde supla, ku ta nifika gaa hende. Sabnan ta pretend ku raton ta morde i ta supla kaminda el a morde pa asina e hende ku el a morde no sinti dol. Labia un hende i na mes momentu bisa e un kos pa molestia e. Papia bon i malu di un hende den e mesun rosea, ta un kayente un friu. SAKARATON: Muizen uitlaten. Dal un par di beter riba stoma bashi, pa saka wayaba. Un hende ku drumi bon ka anochi i ku lanta mainta burachi, mester dal 58...”
13

“...un par di beter riba stoma bash pa su kurpa drecha. Alomenos asina nan ta bisa. RATON A BAI KRKI: Een muis ging naar een protestantse kerk. Nan ta bisa asina, ora bo bai hasi un bishita un kaminda i nan no a trakter nada. Krki ta un protestantse kerk i misa ta R. K. kerk. Den kerki no tin nada, ku un raton por kome. Den misa bo ta haa p.e. altarnan drech tur na bela, imagen i bunita kor-tinanan. Ta tipiko un proverbio di pueblo. E parti mas grandi di e poblashon ta Katliko. Antes tur e shonnan doo di katibu tabata protestant i e shonnan aki no ke a bai e mesun kas di Dios ku nan katibunan. Ku di manera den kerki e raton no ta haa apsolutamente nada di kome, ni kabitu di bela, mientras ku den misa e ta haa mas-ke ta kabitu di bela etc. Danki Dios ku e situashon aki a kambia i ku awor kasi no ta papia di shon mas. NAN TABATA MANERA SALDINCHI NA BLEKI: Zij waren als haringen in een ton. Ora ku hopi hende ta biba den un kas chikitu huntu, nan ta usa e proverbio aki. Promenan aya nan tabata...”
14

“...SLOKE DI: RANKA NO TA PATIA Een patrijs zegt: Ranken zijn nog geen watermeloenen. Men moet de kuikens niet tellen eer de eieren gebroed zijn. No duna e yu nmber prome ku e nase. Laga kos pasa prom ku bo yora. KU PALABRA BUNITA BO TA SAKA SHIMARON FOR DI MONDI: Met mooie woorden krijg je de verwilderde geiten in de kraal. Ku palabra bunita i promesa bo ta haa hopi kos hasi. Bo ta koh mas muskita ku suku, ku binager. MIRA PA BO NO KAI DEN BOKA DI TRIBON: Pas maar op, datje niet in de bek van de haai terecht komt. Waagje niet in het hol van de leeuw. Den awanan rond di Krsou tin hopi tribon. E tribonnan aki no ta masha peligroso pa hendenan. Sambuyadonan ta topa ku nan bou di awa ku frekuensia. Nan ta yama e tribonnan aki tribon di santu (zand haaien). Loke si ta importante, bo mester sru pa bo no tin hopi di sanger na bo kurpa f ku bo paa no ta sush ku sanger, pasobra e ora ei si nan ta tira riba bo. Tempu mi tabata mucha, piskadornan semper tabata sia mu-chanan pa tene kuenta ku tribon i...”
15

“...nan a logra kohe e mesun tribon den awa seku i tira e riba tera. Ora nan a mata e i habri su barika, nan a haa e pida atras i bl di pia di e hmber den su stoma. Fortunadamente e shon aki a bin kura, i keda bon, aunke ku a dura basta tempu prom ku e por a sali for di hospital. Sabinan di, ku ta pasobra hasidornan di piknik a mata kabritu knter di laman i tira shirishirinan di e kabritu den laman i esei a hasi e tribon furioso. Awor mi ke puntra un di e hendenan aki, si mi mira un tribon ta bini djaleu, kon mi por sa ku e ta furioso si of no f ku e tribon aki a sali for di kaminda nan a tira shirishiri di kabritu na laman. Ta mas mih koon ku Dios pordon i keda leu for di kueba dje leon. YUANA KU KOME LEU FOR DI SU KAS, TA MURI MAL MORTO: Een leguaan die ver van huis zijn kost zoekt, loopt gevaar om een gruwelijke dood te sterven. Un yuana ta parse un lagadishi pero e ta muchu mas grandi i hendenan ta konsider un yuana komo delikatse. Ami mes a yega di kome yuana, pero mi no ta gusta e. Tin...”
16

“...funchi, suku i bon-chi ku pida karni sa aden. Su kol ta bruin i nan ta saka e for di wea ku un kalbas den un forma rond i bol. Kompar e ku un bol di funchi. OREADURU: Harde oren. Niet willen luisteren. Un mucha orea duru. Een jongen die niet luisteren wil. E palabra Hulandes hardhorend no ta meskos ku orea duru. Hardhorend ke men un hende ku no ta tende bon. Poko surdu. BOKA DUSHI: Zoete mond. Lekkerbek. E ta un boka dushi. Hij houdt van goed en lekker eten, of hij houdt van snoepen. E ta gusta snup. Boka dushi = Mooi praten. Ku boka dushi bo ta saka shimaron for di mondi. Met mooie woorden krijg je veel gedaan. KOS DI BOKA DUSHI: Dingen van een zoete mond. 80...”
17

“...Kos di boka dushi = Kos dushi f kos di snup. Lekkernijen of snoepgoed. MAL MAN: Slechte handen. E tin mal man = Hij heeft slechte handen. Tur loke e kumins ta frakas. E ta frakas den tur kos. E tin mal man pa mata. Ook met planten is hij een mislukkeling. Kiko ku e planta no ta sali ni pega, tur ta muri. KONTRA MAN: De eerste zijn die bij iemand op een dag iets koopt. E muhnan ku ta bende kos riba kaya, ora nan mira un hende ku nan konos ta bini, semper ta bisa: Bin kontra mi man. De vrouwen die vroeger hun waar langs de straten ventten hadden de gewoonte om, als zij iemand die zij kenden zien aankomen, om deze toe te roepen: bin kontra mi man wat betekent, je bent de eerste die vandaag wat bij mij koopt. Tambe ora un tienda f pakus habri nan porta mainta, e prom hende ku a bin kumpra kos ta e hende ku a kontra man ku e doo. Nos man no sa kontra tin henteramente un otro nifikas-hon. Onze handen ontmoeten elkaar nooit heeft een heel andere betekenis en betekent: zij krijgt nooit wat van...”
18

“...BURIKU DI WELA: Ezel van grootmoeder. (Un Maria porkosushi) Un persona ku mester traha e trabounan duru. Un muh ku na kas ta e so mester traha tur trabou di kas. Pues un hende asina ta yama su mes un buriku di wela. (De ezel van grootmoeder). Segn beibel: E no ta un Maria, sino un Martha. HENDE DI TERA FRIU: Mensen van het koude land. Generalmente nan ta yama e Hulandesnan ku ta biba i traha aki hende di tera friu. Den boka di pueblo e Hulandesnan yama makamba tambe. Naturalmente e ekspreshon aki ta aplikabel pa tur hende ku ta bini for di Oropa of Amerika del Norte. HENDE DI TRAS DI AWA: Mensen van achter het water. Buitenlanders. Pueblo ta yama tur hende ku ta bini for di un otro tera, hende di tras di awa. Mensen van overzee. HENDE LUANGU: Mensen uit Luangu. Luangu is of was een stukje van Afrika; Hende luangu ta hendenan ku ta bista paa di hopi kol ku no ta pas ku otro, ku ta hasi nan keda strao i notabel. 83...”
19

“...DUNA MI DSPLAKA DI BOKA: Geef mij voor vijf centen mond. Laga mi tambe bisa algu. Laat me ook wat zeggen. Duna mi tambe un chns pa bisa algu. KOS DI PRNADA NO TA KOS: Iets datje voor niets krijgt, is niets. Ku esaki nan ke men: Si bo no mester paga, bo no tin nada di bisa. Na dokter di prnada bo mester sinta warda te ora ku e hendenan ku a paga bai prome ku bo. Bo no tin nada di papia, pasobra esnan ku ta paga tin mas derechi. I hasta nan ta bisa ku pashntnan di gobiernu ku karchi berde no ta haa e mesun bon trato serka e mesun dokter, ku e pashntnan ku ta paga. Otro kaminda tambe ta meskos, pesei nan ta bisa: Kos di prnada no ta kos. (Iets dat niets kost, is niets). SI HENDE BIBU NO TA MALU, GUIOTIN DI CHUMBU LO A PASA: Als levende mensen niet sluw waren, zouden loden geldstukken als zilveren geldstukken gebruikt worden. Hendenan ta paga tinu riba tur kos i na sonidu di e plaka nan ta sa ku e ta falsu si of n. Nan no ta laga e falsifikadornan kohe nan un kara bou. Ta bon ku te ainda tin...”
20

“...hendenan no tabata gana kasi nada. Tabata kustumber ku e hendenan tabata kumpra saku di harina bash pa traha kamisa, karson i karson dja-bou ku nan, i di ei e ekspreshon negativo aki ta bini. E aa aki kos ta pinta malu, ma Dios laga e situashon penoso aki no bolbe nunka mas. De la manera ku e hendenan pober tabata kumpra e haria pa nan kome i e saku (bar) pa nan bisti. For di sakunan nan tabata kose paa pa nan bisti. NA BOKA DI FRNU PAN A KIMA: Het brood is aan de mond van de oven verbrand. E pan tabata horn i kla pa saka for di frnu i mientras nan tabata saka e, den boka di frnu el a kima. Ku otro palabra tur kos tabata bai bon, te ku ltimo ora a pasa un kos ku a daa tur e trabou. 104...”