Your search within this document for 'ariba' resulted in 16 matching pages.
1

“...kuminda, bestia, relashon humano, plaka i awa. Den un kultura ta tur kos ta bai huntu, ma bo no por tira pushi riba kach. Naturalmente mi por a skohe un klasifikashon henteramente otro. Lo mi ta kontentu ku un otro lo hasi e. Ton Platon ta hunga su wega, kada un ta hunga di nan. Un kategoria apart riba mucha of mamanan. Riba tata mi no a tende ningn proverbio; esaki ta un ousensia interesante ku bo por papia hopi ariba. Ma hendenan no ta gusta papia ariba, i nunka nan ta yama e yu na su nomber. Mih un bon biba, ku un mal kas i nan no ta zundra e kombles. Maske ku nan no ta papia ariba, nan sa si ku e kas tin un muh djaf. Shelu i tera a hasi un hu-ramentu ku nada na mundu no ta keda skond Na Antia hendenan ta gusta papia. Un bon manera pa bo plama un notisia, ta ora bo ta konta un hende un kos na sekreto bo bisa e pa no konta e mas aleu. Tg nan ta gusta redu muchu menos ku na Hulanda. When somebody is pointing at you, three fingers are pointing at himself. (Ora un hende ta mustra dede riba bo...”
2

“...mustra riba e mes, nan ta bisa na Isla Ariba kaminda nan ta papia Ingles. Un relashon di kolonialismo di mas ku treshen aa ta visibel tambe den e kultura di proverbio. Ora un makamba ta gana mas ku un yu di tera Krsou ta un mal mama, ma un bon ma-drasa. E kolonia ta morto: Santana ta yora e i no tin awa pa laba e, te ora ku te ainda tin hende ku si ke. Shon grandi a bai na biu i a bolbe na kanoa. Pa e motibu, nos mester traha dam pa war-da awa. Un bista den futuru lo por yuda nos. Pero e desaroyo pa independensia no mester bai muchu lih of pur, pasobra Spi pur ta sali salu. Sinembargo e otro generashon lo ta independiente Palu grandi mester kai, pa chik krese. Nos lo por klasifik masha hopi proverbio riba poder i politi-ka, pero nos no ta hasi e, pasobra otro hendenan por duna e proverbionan un otro nifikashon, otronan ku dos dede di fren-ta. Kende ku lesa e proverbionan aki bon, ta komprende mas kon bida na Antia ta. I ken ku lesa nan mas bon, ta komprende mas di su mes. Pa sia un poko...”
3

“...Rubianonan i Boneriano-nan tambe lo tin nan proverbio, ku nunka mi no a tende ku nan ta eksist mes. E splikashon i nifikashonnan di e proverbionan ta manera nos tabata usa nan na mi kas f loke mi a komprende di e masha hopi trahadornan ku mi a traha ku ne durante mas di kuarenta aa. Mi no ta duda ku lo tin lesado ku lo ta pensa otro i muy probabel nan por tin un otro splikashon i nifkashon pa nan tambe. Ma e splikashon ku ami a duna e proverbionan, ta presis manera mi a tende nan for di e hendenan ariba menshon. Nos a trata na evit proverbionan ku ta Hulandes i literalmente tradus na Papiamentu i us na Krsou, pero mi tin miedu ku un par lo por slep i pasa tg. Papiamentu ta un lenga bibu i ta krese tur dia. Su vokabulario ta krese kontinuamente, loke no por ta otro na un isla chikitu ku apenas 160.000 habitante ku ta konsisti di mas ku sinkuenta nashonalidat. Ku frekuensia bo por tende na radio of televishon palabranan straero of papiamentutis for di Spa, Ingles of Hulandes den frasenan Papiamentu...”
4

“...tende un yu di Krsou, ora nan ta den eksterior, ku maan e ta regres Antia, pasobra ta Krsou e ta bai meskos ku e Rubiano ta bai Aruba i e Boneriano ta bolbe Bonaire. E Islanan Ariba, ku tambe ta pertenes na Antias ta forma un otro grupo atrobe i nan idioma tambe ta henteramente otro. Aya riba ta Ingles ta nan idioma maternal. Promenan ay tabatin un grupito chikitu di hende na Krsou ku kasi semper tabata papia Hulandes na nan kas i ku nan amigunan i komo e tempu aya ta e hendenan aki so tabata den gobiernu, nan no tabata papia nada otro sino Hulandes. Meskos tabata na Islanan Ariba, e hendenan ta papia Ingels i banda di Ingles nan tabata papia Hulandes i no papiamentu manera e tres otro Islanan di Antias. Awor e situashon a kambia i hopi di esnan ku tabata papia Hulandes so ta papia Papiamentu tambe i na Isla ariba tin hopi hende ku ta papia i komprend Papiamentu bon, maske ku nan un ku otro ta papia Ingles. En todo kaso i kon ku bo mira e, e nashonalidat ta bini na di dos lug, pasobra kada...”
5

“...Otro ta hasi grandi ku kos di otro hende (E ta broma ku kosnan di otro). E proverbio aki ta trata di un bestia i e manera ku e ta trata di e bestia (den e kaso aki un galia) ta aksentua e parti emosho-nante. NA TERA DI GALIA, KAKALAKA NO TIN BOS: In het land van de kippen, heeft een kakkerlak niets te vertellen. In een hoenderhok is er geen plaats voor een kakkerlak. Sr. Leo Chance, minister pa Islanan Ariba, a yega di usa e ek-spreshon aki durante un kumbre na Isla Ariba, riba Status Aparte di Aruba. El a bisa ku na e momentunan aki, e no ta papia nada pasobra, den su opinion, un kakalaka no tin nada di buska den un kouchi di galia. Loke e ke men ta, ku e Islanan chikitu no mester entremet nan den asuntu di e Islanan mas grandi. BOSO TA MANERA GALIA: Jullie zijn als kippen. Jullie gaan met de kippen op stok. Loke ta nifika; Boso ta bai drumi masha tempran. ETA MANERA GALIA KU A PERDE SU NESHI: Hij (zij) lijkt op een kip die haar nest heeft verloren. Hij (zij) loopt als een kip die haar...”
6

“...shinishi skur i kasi semper bo ta haa e ta kuri riba barankanan kontra di laman. Hende ta usa nan pa as. Segun e bestianan aki ta krese, nan ta troka nan kaska; nan ta sali for di nan kaska bieu ora ku e kaska nobo ta kla. E kaska bieu ta keda tras riba baranka hint i ora solo a seka e, su kol ta kambia, pero e ta masha brs i ta kibra masha lih. Na momentu ku e guengu sali for di su kaska e ta moli i kasi no por kana, pero despues di un ratu e ta seka i sigui su bida normal. Manera mi a bisa mas ariba, piskadonan ta usa e pa piska, e proverbio ta manda bo bai piska guengu, loke ta nifika bai na mierd. E TA PARSE UN GUEPI SIN MONDONGO: Hij (zij) lijkt op een geep zonder ingewanden. Guepi is een platte lange vis. (Guepi = Belone Vulgaris) Un guepi ta un pisk largu i plat, tin guepi di kasi un meter largu, ku sin saka su mondongo mes e ta masha flaku. Ora bo bisa ku un hende parse un guepi sin mondongo, bo ke men ku e persona ta masha flaku i largu. E parse un guepi sin mondongo betekent Hij (zij)...”
7

“...kere ku nan ta bira ferkout. Hasta weganan di futbol ta stop pa motibu di awaseru. Awendia e kustumber aki ta bai for di moda poko poko i e terenu mester ta den mal kondis-hon di lodo pa nan para un wega. Ademas e awa di atardi ta muchu mas friu ku esun di den dia. MAL AA DI KABRITU TA BON AA DI KACHO: Een slecht jaar voor de geiten is een goedjaar voor de honden. De ene zijn dood is de ander zijn brood. Na Krsou tin hopi kach ta kana los riba mondi i den kayanan. Manera nos a splika un poko mas ariba tempu di aa, esta den tempu di yobida, hopi kabritu no ta bini kas atardi i ta keda pasa anochi riba mondi i kachnan ta ataka nan ora bira anochi i mata nan pa nan haa kome. Un otro enemigu di e bestianan aki ta warawara (un sorto di roofvogel), ku ta yag prinsipalmente riba lamchi di kabritu i karn. E paranan aki tin masha astusia i kasi semper bo ta haa nan den grupo di tres f mas riba mondi. Prome un di nan ta kuminsa pik e lamchi i ora e pober bestia kumins grita, un otro ta pik e na su lenga...”
8

“...wrijven. Duna un hende mal nmber sin ningn motibu. Esun ku ta daa nmber di hende ta e porko, no esun ku nan a daa su nmber. E proverbio aki ta nt kontrali ku esun Hulandes: er wordt geen koe bont genoemd of er is wel een vlekje aan. (Nan no ta yama e baka pint, sin ku e tin maske un mancha chikitu). Na hulandes nan ta pone nfasis riba e obheto ku nan ta susha, na papiamentu nan ta rekonos e relashon entre esun ku ta susha i esun ku su nmber ta sush i despues ta bai wak e suheto ku ta susha. Na Isla Ariba, unda e Antianonan ta papia Ingles, nan ta usa e proverbio: When somebody is pointing at you, three fingers are pointing at himself. (Ora un hende mustra dede riba bo, tres dede ta mustra riba e persona ku ta pone dede riba bo). Wanneer iemand naar je wijst, wijzen drie anderen naar hem. Asina redu i revelas-honnan periodistiko ta traha robes pa drechi. Manera un bume-rang e redu ta blter kontra di esun ku a usa e. Kompara ku: Si bo skupi na shelu, e ta kai den bo mes kara. KADA KEN TA MATA SU...”
9

“...ETIN HOPI BLEKI: Hij heeft veel blikken (metaal) Hij heeft veel geld. E tin hopi plaka. E ta djdj den plaka. BULA RIBA, KAI ABOU: Spring hoog en spring laag. Je kunt doen watje wilt, maar gedane zaken nemen geen keer. Bo por hasi loke bo ke, ma loke ta echu no por bira berd mas. Je kunt hoog of laag springen, maar er valt niets meer aan te doen. Bo por bula ariba kai abou, ma nada mas no por kambia e asuntu. Antianonan ta usa e frase mes kortiku ku Hulandesnan. Un kantika di tempu mi tabata mucha: Bula riba, kai abou Ranka un drachi di bo kabei Hasi kiko ku bo ke Ta asina mes, ta asina mes. PIKI PUNTA: Punten pikken. Feestjes aflopen. Ta un kustumber ku Katlikonan di Krsou ta selebr fiesta di Santa Komunion riba diferente dia den siman. Kada parokia ta haa un otro dia, di manera ku kada misa ta haa su dia. Djaleu bo por mira e kasnan ku ta di fiesta, no solamente pasobra nan ta bunita dorna i porta i bentananan ta hanchu habri i krtina-nan ta bula, ma tambe tin un bandera Hulandes ta bula...”
10

“...PLAKA: = GELD: BULA KU ALA DI MANTEKA: Vliegen met een vleugel van boter. Hende no mester bula ku ala di manteka. No biba for di bo forsa. No gasta mas ku bo ta gana. Na Hulandes: Niet verder springen dan de polsstok lang is. Niet meer uitgeven dan je verdient. NO MESTER BULA KU ALA DI MANTEKA: Je mag niet vliegen met vleugels van boter. No tin diferensha den e proverbio aki i esun mas ariba. Tur dos ta nifika ku un hende no por gasta mas ku e ta gana. Den e kaso aki na Hulandes nan ta usa: Zet je tering naar je nering, anders krijgt je nering de tering. E dos proverbio aki ta tipiko di Krsou pasobra ku e solo ku ta kima aki, lo bo no por yega muchu leu prom ku e alanan ku-minsa dirti i laga bo na kaya. UN FUERTE AWE PA BO TA FUERTE MAAN: Een rijksdaalder (fuerte) vandaag op een kant zetten, zodat je morgen sterk (fuerte) bent. Ta un apoyo di Maduro & Curiels Bank pa sia muchanan spar. E parti grasioso di e proverbio aki ta sinta den e dos nifi-kashon ku e palabra fuerte tin. Fuerte is...”
11

“...KI: Een buik (maag) zegt nooit dank je wel. Men houdt nooit op met eten. Hende no sa stop di kome, pasobra djis despues ku bo a stop di kome, bo ta bolbe haa hamber i bo stoma ta bolbe pidi kuminda. BARIKA DI HENDE TA UN BAR SIN BOM: De buik van een mens is als een vat zonder bodem. Nunka bo barika tin basta, kada bes bo mester kome. Tur e dos proverbionan aki ta trata di hende i tur dos tin e mesun sentido. Meskos ku no por yena un bar sin bom, meskos ta pasa ku bo barika. Loke bo buta aden ariba ta sali pa parti dja-bou. 105...”
12

“...SI BO HAA PI PITA DI KNKMBER NA BOKA DI MUCHA CHIKITU, TA HENDE GRANDI A PONE E: A Is men komkommerpitten in de mond van een klein kind vindt, is dat daar gekomen door een volwassene. Kleine potjes hebben ook oren = Pushi chikitu tambe sa nister. Si un mucha chikitu den su inosensia bisa un hende grandi un kos ku no ta na su lug f papia un kos ku e no mester a bisa doo di kurpa, mui probabel el a tende su hende-grandi nan papia ariba. Pesei si bo ke konta un hende un kos di un otro hende, mira pa no tin mucha chikitu ku por tende. Si nan tabatin mas tinu nan lo tabata sa ku nan no por bisa un kos asina. Loke el a bisa no a sali for di su mes, ta tende el a tende e di hende grandi. Por kompara e ku: Hij heeft de klok horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt. (El a tende e klok zona, pero e no sa di unda e zonido ta bini). Den e okashon aki, e no tabata sa ku e kos ku el a tende tabata malu i ku e no mester a konta doo di kurpa e kos ku el a tende su mayornan papia. Knkmber stob...”
13

“...a kasa. Tambe por usa e pa hmber of muh bieu ku no por hasi muchu kos mas. TUR LOKE OREA TENDE, BOKA NO MESTER RIPITI: Alles wat men hoort moet niet herhaald worden. Un hende no mester konta tur loke e tende. Nan no mester bisa ku un hmber kas ta sali ku un otro muh f ku e tin un keri-da. Tur hende sa e kosnan ei masha bon, ma nan no ta papia ariba. Te ora ku nan papia ariba, doo di kurpa no ta kere. Kompara ku e refrn Hulandes: West-Indische doofheid. E no a menshon ni un palabra. HENDE BIEU I PONCHI BIEU, BARKA NAN MANDA RO-CHI: Oude mensen en oude ponten, stuur ze maar naar de vuilnisbelt. Rochi tabata un lug di tira sushi den awa di (Ref water), kaminda prom nan ay tur hende tabata bai tira nan sushi di kas. Mas f menos kuarenta aa pas gobiernu a laga dmpel Rifwa-ter (awa di Ref) pa traha kaminda i Rochi tabata keda nt pabou di hospital, unda awor Pater Eeuwensweg ta keda. Rochi sigur tin relashon ku e palabra Hulandes rotzooi. Hendenan grandi ta bisa e proverbio aki pa nan mes, ora...”
14

“...Ze mi kolowawa, mi kolowaz, Ai ze mi kolowawa, mi kolowaz, Shon grandi a bai na biu, Ma el a bolbe na kanoa, Ai ze mi kolowama, mi kolowaz. Ora mi a puntra nan kiko tur e kosnan aki ke men, nan a duna mi e splikashon ku mi a duna e proverbio mas ariba. E otro palabranan nunka mi no a haa sa. EL A KEDA MANERA TA MARKA A DAL E: Hij stond als door een oude stadspoort geslagen. Hij stond perplex. Di unda e proverbio aki ta bini no ta evidente. Den tempu pas Willemstad tabatin un porta (stadspoort) nt dilanti di e pakus di Penha & Zonen. Tempu nan a tira e batrei abou naturalmente e Stadspoort tambe a desparse. Te ainda tin un porta chikitu, porta di Sort, banda di warda di polis na Wil-helminaplein ma si nan ta sera e tur anochi mi no sa. HERA MICHI, KOME MM: Michi gemist, maar Mm geraakt. Zijn doel heeft hij gemist, maar hij heeft toch iets anders er voor gekregen. Loke el a bai buska el a perde, pero el a haa un otro kos na su lug. LEI PAUN, LEIPA TUR: Wet voor een, wet voor allen. Gelijke...”
15

“...Lei ta pa tur hende. No mester midi ku dos midi, sino ta bini deskriminashon. LEI DITRKTU: Wet van de trechter. (Wijd boven en smal onder) Hanchu ariba i smal abou. Tur kos pa ami, nada pa sobr. Den publisidat e lei di trktu ta konta: esun ku haa algu di konta prom ta sali gan; esnan ku hasi e anunsio maan, ta sali chik. LEI DI TORTO: Wet voor eenoog. Un kos masha inhustu. Un torto ta mira blo un banda so. En ko-nekshon ku kruminalidat di esnan ku poder bo por bisa: Husti-sia ta siegu i polis ta torto. PALU GRANDI MESTER KAI, PA CHIK KRESE: Grote bomen moeten omvallen, opdat jonge bomen opgroeien. Bieunan nan mester traha kaminda pa hobennan. Na Krsou nos ta haa varios bes, ku un hende pasobra e tin hopi eksperensia ta sigui traha su mes trabou despues di su pinshon, ku ofisialmente ta ku sinkuenta i sinku aa. E talento nan nobo no ta rekonos. E proverbio aki ta sali for di un situashon di emergensia. Despues ku un hende a haa su pinshon, hopi biaha e ta haa un otro trabou aserka ku ta...”
16

“...ALGUN PROVERBIO INGLES = ENIGE ENGELSE SPREEKWOORDEN: Na Islanan Ariba nan ta papia Ingles i ku nan ta usa e prover-bionan aki ku ta sigui aki bou mi no sa, pero na Newport si e ko-lonia Ingles tabata usa nan. Of de volgende Engelse spreekwoorden ook op de Bovenwinden N.A. gebruikt worden weet ik niet. Maar ze werden wel gebruikt door de Engelse kolonie op Newport. ILL DOERS ARE ILL DEEMERS: Zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten. Djaka no tin konfiansa ni den su mes. LIKE FATHER, LIKE SON: De appel valt niet ver van de boom. Un fruta no ta kai muchu leu for di su palu. HE IS A CHIP OF THE OLD BLOCK: Hij heeft een aardje naar zijn vaartje. El a sali su tata. BIRDS OF A FEATHER FLOCK TOGETHER: Soort zoekt soort. Kada pia ku su pareha. 149...”