| 1 |
 |
“...Tur e bestianan ta gordo i nan ta rende hopi, pero hopi ta bia perd tambe. Kachnan ta kome nan riba mondi anochi i ademas, maske tur kabritu i karn ta mark na nan orea, la-dronnan ta hasi fiesta ku bestia di hende.
KABRITU TA TIRA PA SERU, KARNE PA TERA ABOU: KABRITU NO TA TIRA PA TERA ABOU:
Een geit zoekt de klippen op en niet het vlakke land. Een schaap daarentegen zoekt het vlakke land en niet de klippen op.
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Un hende semper ta duna preferensha na un amigu f su famianan i no na un hende ku ta strao pa e.
Un hende ta krda riba su mes prom ku riba otro.
Kompar: Kamisa ta mas peg ku saya. Un kabritu por subi seru bon; baranka i serunan ta su kuki i e ta prefer seru i no un sabana plat. Aki na Krsou nos tin mas baranka i seru ku na Hulanda. Krsou tin seru, baranka i bordo di baranka na kanti-dat.
Di otro banda karn no por ku seru i ta gusta kana kome kabes abou riba sabananan f tera plat i ta konos ku karn ta keda kana oranan largu te hasta perd kaminda...”
|
|
| 2 |
 |
“...di Santa Barbara i ora e warawara bula bai e chuchubi ta keda persigui e pa basta ora largu.
Awor un chiste ku mi a yega di tende hopi aa pas i segn un amigu di mi e kos aki a pasa di berdat. Hopi aa pas tabatin un forleser ku tur mainta tabata bai hospital pa mira ku e dia ei no tabatin ningn morto pa e por kumins hasi e preparashonnan pa deramentu. Kasi semper tabatin un of mas morto, pero riba e dia aki no tabatin ningn i tristu nos hmber a sali for di hospital pa bai su kas. Na kaminda, un mucha hmber di mas f menos sinku f seis aa a ranka sali for di hanchi di Carthagena nt na momentu ku un outo tabata pasa. E mucha aki lo a muri sigur, si no ta pa un hmber ku a tira man riba dje i ranka e for di dilanti di e outo. E forleser i hopi otro hende a para mira e kos aki sosode i e forleser a bisa e hmber ku a salba e mucha su bida: mi amigu, bo a kita un bolchi for di mi boka. Asina atro-be nos por mira ku tristesa di un ta alegria pa otro.
MAS TANTU LANA UN KACHO TIN, MAS TANTU PRU-GA E...”
|
|
| 3 |
 |
“...ambe sa haa pruga na kurpa di hendenan ku no ta baa tur dia i ku ta bisti paa sushi i kibr.
Aunke ku tur dos e bestianan aki ta masha fis, sinembargo e dos proverbionan aki ta kompletamente diferente i nan nifikashon tambe.
Kada ken ta mata su pruga na su manera ke men; Kada hende ta hasi un kos na un otro moda. Un hende ta hasi un kos di e moda aki i un otro hende ta hasi meskos na un otro manera i na fin tur dos tin rason of tur dos ta korekto. Mi por krda un anochi na un wega di kanasta, un amigu di mi tabatin di paga un kantidat di punto basta grandi di kastigu. E tabatin den su man hopi karta ku poko balor ademas dos tres kol kra ku ya ei e tabatin doshen punto. E tabata konta i bolbe konta su puntonan i tabata perdiendo hopi tempu, pasobra e no ke a paga ku e dos tres koranan. Ora mi a hala su atenshon riba e kos aki, el a kon-testa mi: kada ken ta mata su pruga na su manera.
En kambio piki pieu, ke men f ta mustra riba un hende ku ta f ta pretend di ta un hende masha korekto. E ta...”
|
|
| 4 |
 |
“...ta kana ku wesu di pushi pretu, ta un hende ku semper tin suerte den tur kos.
En kambio un pushi pretu mes, ta trese mal suerte. I si bo ta riba kaminda den bo outo of na pia i un pushi pretu krusa kaminda bo dilanti, ta sial di mal suerte i bo mester bai ku masha kuidou pa nada no pasa bo.
AYA PUSHI KU KACHO TA DREN I A SALI:
Katten en honden lopen daar over de vloer.
Mensen van allerlei slag komen daar aan huis.
Tur sorto di hende, bon f konkut ta nan amigu.
RATON TA MORDE I SUPLA:
Een muis bijt en blaast tegelijkertijd:
Hopi biaha hendenan ta konf und e proverbio aki ku e ekspreshon un kayente un friu.
Un bon palabra na hulandes pa morde i supla ta huichelen.
Pa hopi aa kaba Pader Brenneker tin un charla na Radio Hoyer bou di e nmber morde supla. Pa loke mi a tende di e programa aki, ta parse mi ku un kayente, un friu ta pas mas ku morde supla, ku ta nifika gaa hende.
Sabnan ta pretend ku raton ta morde i ta supla kaminda el a morde pa asina e hende ku el a morde no sinti dol. Labia...”
|
|
| 5 |
 |
“...ku ta bisa Shon Fia a muri masha dia. Ser-ka e hendenan aki e klientela nunka ta haa un kos na kuenta. E promesa despues di e koma, ta tipiko Antiano i ta mustra amabilidat i e klientela ta supon pa sa ku maan no ta yega nunka.
BASH NO TIN TOU:
Als je platzak bent, hebje geen vrienden.
Bashi ta nifik leeg (in dit geval geen geld) i tou ta nifk een groep (mensen of dieren). Ku otro palabra, wanneer je zakken leeg zijn, loop je alleen. (Ora bo sakunan ta bash, bo ta kana so) Sin plaka bo no tin amigu = zonder geld heb je geen vrienden.
ETA PUTR DI PLAKA:
Hij is heel rijk.
Un hende putri di plaka. Iemand die heel rijk is. Iemand die bulkt in het geld.
PLAKA MESTER LORA:
Geld moet rollen.
Un hende no mester ta pichiri. Men moet niet gierig zijn.
KONTA UN HENDE UN KOS NA PLAKA CHIK.
Iemand iets haarfijn uitleggen.
Konta un hende un kos sin falta nada. Konta un hende un kos ku a pasa, sin lubida nada. Hasta e detayenan di mas chik el a konta.
88...”
|
|
| 6 |
 |
“...Un hende ku masha bon kurason i ku semper ta kla pa yuda tur hende den kalke apuro ku nan ta den, nan ta yama un pan di Dios.
DIOS NO TA NA SOO:
God slaapt niet.
Si bo trata un hende malu f perhudik un hende, nan ta bisa: Dios no ta na soo, e ta mira tur kos i un dia sin bo ta spera lo bo haa bo kastigu.
DIOS HIBA NAN KU BON:
God behoede hen onderweg.
Un deseo, ku bisia i amigunan ta usa ora un di nan amigu f famia ta bai biaha f bai biba na un otro tera. Dios hiba nan ku bon tambe ta us na yamamentu di ay, ora bo yunan ta bai i bo no sa ki dia bo ta mira nan atrobe.
MANERA TIN UN DIOS:
Zo waar als er een God is.
Manera tin un Dios, lo mi paga e pa e malu ku el a hasi mi.
Esaki ta un di e poko proverbionan na Papiamentu ku nan ta usa nmber di Dios pa renkor f pa tuma vengansa. Pasobra beibel ta sia nos, ku si bo rabia ku un hende den dia, trata na hasi bon ku ne prom ku bo bai drumi.
AWE TE AINDA MI NO A PURBA SALU DI DIOS:
Vandaag heb ik nog geen zout van God geproefd....”
|
|
| 7 |
 |
“...mester a konta doo di kurpa e kos ku el a tende su mayornan papia. Knkmber stob ta un kuminda masha gust i komo knkmber tin masha hopi pipita, semper bo ta haa un par den bo kuminda i ta posibel ku un di e pipitanan aki por keda den boka di mucha chik.
SI BOYO TIN MANTEKA, KASKA LO LOMBRA:
Als een taart (boyo is een soort taart) vettig is, dan zal de buitenkant glimmen.
Ah je t goed maakt, dan zullen anderen ervan kunnen profiteren.
Si kos ta bon pa bo, probablemente lo bo duna un ruman f un bon amigu di bo tambe algo af pa nan tambe selebra hunto ku bo.
E proverbio aki tambe ta trata riba kome dushi f kos dushi, ma na un manera espesial. E aparishon di e kosnan dushi ya ta pone un relashon agradabel ku otronan. Tin un otro proverbio ku ta kasi meskos: Biba ku hende i muri ku Dios.
106...”
|
|
| 8 |
 |
“...den aa ku siman, ta riba un dia i kon bo ta hasi e, bo ta warda ora bo chns pa turna vingansa yega. E resultado ta kasi meskos.
MI NO TIN KUENTA DI DUNA BO:
Ik heb geen rekenschap af te leggen van wat ik doe.
Ta for di bo kuenta kiko mi ke hasi. Esei ta mi asuntu.
LAGA MI BIBA MI BIDA:
Laat mij mijn leven uitleven.
Mi no ta mishi den bo asuntu, no mishi ku di mi. Mi ta hasi manera mi ta haa ta bon i abo ta hasi manera bo ta haa ta bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu.
TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN:
Ton Platon speelt zijn spel, iedereen speelt het zijne.
Kada ken ta hasi un kos na nan manera. Ami ta hasi e asina, un otro ta hasi e asana. Kada ken tin su manera di hasi un kos.
121...”
|
|
| 9 |
 |
“...den aa ku siman, ta riba un dia i kon bo ta hasi e, bo ta warda ora bo chns pa tuma vingansa yega. E resultado ta kasi meskos.
MI NO TIN KUENTA DI DUNA BO:
Ik heb geen rekenschap af te leggen van wat ik doe.
Ta for di bo kuenta kiko mi ke hasi. Esei ta mi asuntu.
LAGA MI BIBA MI BIDA:
Laat mij mijn leven uitleven.
Mi no ta mishi den bo asuntu, no mishi ku di mi. Mi ta hasi manera mi ta haa ta bon i abo ta hasi manera bo ta haa ta bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu.
TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN:
Ton Platon speelt zijn spel, iedereen speelt het zijne.
Kada ken ta hasi un kos na nan manera. Ami ta hasi e asina, un otro ta hasi e asana. Kada ken tin su manera di hasi un kos.
121...”
|
|
| 10 |
 |
“...EL A HISA SU BELA I BAI:
Hij heeft zijn zeilen gehesen en vertrok.
Sin bisa nada el a kohe su kaminda i bai. Sin duna ningn motibu el a baha na awa bai.
MI A YEGA NA BM DI BAUL:
Ik ben aan de bodem van de klerenkast gekomen.
Mi paanan a kaba, mi no tin muchu paa mas. A yega tempu pa kumpra otro.
Prom nan ay si bo topa un amigu of konos di bo bist ku un karson ku no ta pas ku su bachi, bo ta hasi wega ku ne i bo ta puntra e ta na bom di bal bo a yega?
Awendia ta net kontrali, mas strao bo bist mas na moda bo ta.
MI NO A HIBA NI TRESE:
Ik zei totaal niets.
Tantu hiba i trese na Hulandes ta brengen. Hiba is wegbrengen (to take) trese ta naar mij brengen" (to bring). Na Hulandes: Ik kan er geen chocola van maken of ik kan het niet thuisbrengen. Mi no por a komprend nada.
EL A SKAPA NA WOWO DI ANGUA:
Op het nippertje werd hij gered.
No tabata falta nada pa tur kos a sali e di malu.
Het scheelde maar een halve punt of hij was voor zijn examen gezakt. Si e tabatin mei punto mas poko, e no por...”
|
|
| 11 |
 |
“...pa hendenan di antes i te ora nan tabata sa kiko droga (drug) ta nan lo no tabatin pla-ka pa kumpra e tampoko. Tur hende tabata desente i lo no a drenta den nan kabes pa kumpra i usa sorto di porkarianan asina.
Hendenan ku no tabata haa promoshon kaminda nan tabata traha tabata usa e ekspreshon alsa droga kontra di e trahadornan ku a bini despues di nan i ku si a haa promoshon i a pasa bai laga nan.
BO PAKUS TA HABR:
Je winkel is open. Je gulp is open.
Bo kil di karson ta habr. Bo ta duna un amigu di bo di konos ku el a lubida di sera su kil di karson, ku e palabranan: bo pakus ta habr. Met deze woorden bo pakus ta habri (Je winkel is open geef je een vriend te kennen, dat hij vergeten heeft zijn gulp te sluiten. Je neus bloedt. Bo nanishi ta kore sanger.
147...”
|
|
| 12 |
 |
“...NAN TA KOMPRENDE UN LENGA:
Zij verstaan een taal. Het zijn twee handen op een buik.
E proverbio aki ta nifika meskos ku nan ta man riba barika ku otro.
MI TA DESEABO UN BON KAMA:
Ik wens je een goed bed.
Hiermee wordt bedoeld"kraambed.
Het was de gewoonte dat wanneer een vrouw bevallen moest en het was zo ver, dat vrienden en vriendinnen haar een goed kraambed wensen.
Tabata moda ku ora un seora mester a duna lus i ora su tempu a yega, su amigu i amiganan tabata desea e un bon kama, loke ke men ku nan tabata desea ku lo e tin un bon parto i ku tur kos lo bai lih i ku pronto e lo ta na kas atrobe ku su yu.
DUNA MAN:
Duna man tin dos nifikashon. Duna man heeft twee betekenissen. Io Duna un man. Een handje helpen.
2 Duna man. Ondertrouwen.
148...”
|
|
