Your search within this document for 'Treria,plaka' resulted in 24 matching pages.
 
1

“...KONTENIDO Inhoudsopgave IN I RODUKSHON Inleiding 7 A WA Water ...................................... 14 BESTIA Dieren 19 EKSPRESHON Uitdrukkingen 63 PLAKA Geld ...................................... 84 RELIGION Religie ................................ 92 KOS DI KOME Eten 101 RELASHON HUMANO Menselijke verhoudingen 109 DI TUR UN POKO Van alles en nog wat 130 ADDENDA Bijvoegsel 144 ALGUN PROVERBIO INGLES -Enige engelse spreekwoorden 149...”
2

“...solamente tin e bentaha di presishon, ma tambe e ta duna nan un efekto poetiko. Salta kacho, salta su rabu (Spring over de hond, spring over de staart). Basta tra-bou, aunke ku e lesad no tin mester di nota esaki. Ku un esfuerso el a bira un trabou agradabel. Iemand die een ei op eet, weet niet wat de kip heeft doorstaan. (Komed di un webu no sa, kiko e galia a pasa). I esei ta masha bon tambe. Mi a klasifik e proverbionan segun ekspreshonnan Antiano: religion, animal, awa, kuminda, relashon humano, plaka i ekspre-shon. Na varia mi a laga loga habri pa otro klasifishonnan. Ademas di e nifikashon, tras di e proverbionan ta sinta e kultu-ra di e lug. E kultura komun. Un proverbio no ta surgi riba un tereno eksepshonal, pero for di kosnan di bida ku ta pasa ku frekuensia rond di bo. Wie de tambu danst moet zijn kont bewegen. De kont moet zich bewegen volgens het ritme van de tambu. (Ken ku balia tambu mester move su sanka. E sanka mester move segun ritmo di e tambu f ora e tambu bai sera e mester...”
3

“...ku komementu. Oh, e kome i bebementu, esei ta asina dushi i otro hende tambe por gosa huntu; Si boyo tin manteka, kaska ta lombra. I den kompania ku otro hende semper filosofa di relashon humano tambe ta ei. Por sherto semper e ta presente, maske ku ami a traha un rbrika apart di e. Meskos ku mi a tra-ha un di kuminda. Guiambo bieu a bolbe na wea. Ta e mesun kos di semper; nos por hasi hopi distinshon i kategoria den nos buki di proverbio, ma bo no por separ kuminda, bestia, relashon humano, plaka i awa. Den un kultura ta tur kos ta bai huntu, ma bo no por tira pushi riba kach. Naturalmente mi por a skohe un klasifikashon henteramente otro. Lo mi ta kontentu ku un otro lo hasi e. Ton Platon ta hunga su wega, kada un ta hunga di nan. Un kategoria apart riba mucha of mamanan. Riba tata mi no a tende ningn proverbio; esaki ta un ousensia interesante ku bo por papia hopi ariba. Ma hendenan no ta gusta papia ariba, i nunka nan ta yama e yu na su nomber. Mih un bon biba, ku un mal kas i nan no...”
4

“...TRABOU PA KUERU: De koe stierf, maar liet het harde werk achter voor de huid. Literalmente; despues di morto di e baka nan mester kurti su kueru pa traha artikulonan di kueru manera sol di sapatu, faha etc. Muri i laga trabou duru pa otro hende hasi. Por ehem-pel. Laga un tstament ku hopi problema atras f tur e gastu di deramentu f hopi debe pa esnan ku a keda atras. BAKA TINSEBU: De koe heeft vet. Hij is goed bij kas. Kos ta bon pa bo. Bo tin hopi plaka. Meestal onder vrienden gezegd. Amigunan ta chansa ku otro di e manera aki, ora un di nan tin plaka serka di e. WARDA TE ORA BAKA HOGA NA POS PA DMPEL E: Wachten totdat de koe verdronken is, alvorens de put te dempen. Warda pa hasi un mehorashon te ora un desgrasia a sosod. Kompara e vershon hulandes: Ora e bis a hoga, nan ta dmpel e pos. PA BAKA BIRA BIS, MIH E BAI PLENCHI: Voordat een koe weer een kalf wordt, is het beter voor haar om geslacht te worden. Ta miho bo muri, ku kumins traha di nobo na un lug, kamin-da bo tabata okup un puesto ...”
5

“...atardi. Naturalmente ora nan ta haa awa i kuminda na abundansha riba mondi den tempu di yobida. Si kos ta bai bon pa un hende, ora e ta traha na foi tera, e no ta korda riba su famianan na Krsou. Ma pareu kos kuminsa daa, semper e ta buska un moda pa bini Krsou bk. Por ehmpel despues di e prome gera mundial, tabatin un pedida grandi pa suku di Cuba. Hopi yu di Krsou i di Aruba a bai pru-ba nan suert na Cuba i nan tabata gana hopi plaka. Pero ora kos a bira malu na Cuba, i trabou a bira skars i nan no tabatin entrada mas, poko poko nan tabata bini bk pober i sin plaka, pasobra nan a gasta tempu kos tabata bon tur loke nan a gana ku muhnan Cubano i na bibida den nite-clubnan di Havana, sin krda riba e dia di maan. Ademas ku nan no tabatin moda di biba, hopi di nan tabata malu tambe, pasobra nan a tira nan sal af. Poko tabata esnan ku a bini Krsou bk bon par. E shimaronnan riba mondi ta pasa meskos. Tempu ku kos ta bon riba mondi, nan no ta bini kas, ma pareu awa stop di kai i kuminda bira skars...”
6

“...boka. Asina atro-be nos por mira ku tristesa di un ta alegria pa otro. MAS TANTU LANA UN KACHO TIN, MAS TANTU PRU-GA E TIN: Hoe meer haren een hond heeft, hoe meer vlooien hij heeft. Hoe ruiger de hond, hoe meer vlooien hij heeft. Mas riku un hende ta, mas trabou komplika i kibramentu di ka-bes e tin. Ata aki un proverbio masha grasioso; e ta duna prefe-rensha na simplesa i pobresa riba rikesa. Korda e dicho hulandes: Ik wens je veel personeel, Ik wens je veel bojen toe, (mi ta desea bo hopi plaka) un maldishon f un deseo ironiko ku ta duna doo di kurpa hopi di pensa. KOMBITO SIN NOI NA FIESTA DI KACHO: ZONDER UITNODIGING NAAR EEN HONDENFEEST GAAN. Zonder uitnodiging naar een feest gaan. Sin invitashon ta kach so ta bai serka un kach muh. Un kos 36...”
7

“...ETIN HOPI BLEKI: Hij heeft veel blikken (metaal) Hij heeft veel geld. E tin hopi plaka. E ta djdj den plaka. BULA RIBA, KAI ABOU: Spring hoog en spring laag. Je kunt doen watje wilt, maar gedane zaken nemen geen keer. Bo por hasi loke bo ke, ma loke ta echu no por bira berd mas. Je kunt hoog of laag springen, maar er valt niets meer aan te doen. Bo por bula ariba kai abou, ma nada mas no por kambia e asuntu. Antianonan ta usa e frase mes kortiku ku Hulandesnan. Un kantika di tempu mi tabata mucha: Bula riba, kai abou Ranka un drachi di bo kabei Hasi kiko ku bo ke Ta asina mes, ta asina mes. PIKI PUNTA: Punten pikken. Feestjes aflopen. Ta un kustumber ku Katlikonan di Krsou ta selebr fiesta di Santa Komunion riba diferente dia den siman. Kada parokia ta haa un otro dia, di manera ku kada misa ta haa su dia. Djaleu bo por mira e kasnan ku ta di fiesta, no solamente pasobra nan ta bunita dorna i porta i bentananan ta hanchu habri i krtina-nan ta bula, ma tambe tin un bandera Hulandes ta bula...”
8

“...un beter. Esnan ku ta invit ta keda fiesta henter dia, pero despues di bebe e sal esnan ku no ta invit ta yama ay i bai bishit un otro kas den e mes parokia ku tambe tin fiesta. Sa sosod ku e hendenan aki ta bai mas ku dies fiesta di risibimentu riba un mainta, i esaki nan ta yama piki punta. Padernan tabata masha kontra di e fiesta grandi nan aki pa Santa Komunion, pasobra e hendenan tabata gasta muchu plaka i hasta hinka nan kurpa den debe. Tabatin hende ku no tabata laga nan muchanan hasi nan Santa Komunion f pospone e fecha di e prome Santa Komunion, pasobra nan no tabatin basta plaka pa hasi fiesta. E parti mas grandi di e poblashon ta di kol i ta nan tabata e mayoria di Katliko nan den pasado. Esaki tabata konsekuensha di tempu di katibu, tempu ku e shonnan tabata protestant i nan no tabata ke pa nan katibunan tin e mes religion ku nan. Danki Dios, e situashon ridikulo aki a kambia radikalmente i na e momentu aki tin mas protestant di kol ku blanku. Un aspekto di e tempu aya ku tabata...”
9

“...ke men laba man, dal un beter i kumpli ku un deber ku e famianan di e di-funtu. KABES GRANDI: Groot hoofd. Iemand die veel weet. Un hende ku sa hopi kos. Nan ta hasi e kabes grandi. Zij doen alsof hij de grote baas is. KABES BASH: Een leeg hoofd. Een domkop. Un hende ku no sabi nada. KABES A SUSHA: Hoofd is vuil geworden. Un hende ku ta broma kon bon sal e ta, mientras tur hende sa masha bon ku no ta asina. Mayora di biaha ta trata di un hende ku tabata pober i ku di un moda f otro a bini na plaka i pa via 77...”
10

“...di su plaka ta anda den hendenan di kategoria i no ke konose su amigunan di antes mas. Un hende asina nan ta bisa: su kabes a susha. Kompar: nouveau riche. KABESDURU: Hard Hoofd. Un mucha ku un kabes duru. = Un mucha ku no por sia na skol. KABES DI PALU DI MAISHI:. Hoofd van maisstokken. Een vergeetachtig mens. Un hende ku ta lubid tur kos. Un lubidad. KABES A SUSHA: Hoofd is op hol geslagen. Un hende ku di repente a bira riku i awor no ke konos su amigunan di antes, su kabes a susha. Kabes a susha no ke men ku el a bira loko, ma si ku e ta hasi kos di loko of ku ta pretend di ta un kos ku e no ta. SIN KABES, SIN PIA: Zonder hoofd, zonder voet. Het raakte kant noch wal. E no tin ni kabes ni pia. Un kos sin kabes sin pia. El a konta un kos sin kabes sin pia. El a konta un kos ku bo no por saka nada af. (Un kos ku no tin nada di hasi ku e asuntu). 78...”
11

“...PLAKA: = GELD: BULA KU ALA DI MANTEKA: Vliegen met een vleugel van boter. Hende no mester bula ku ala di manteka. No biba for di bo forsa. No gasta mas ku bo ta gana. Na Hulandes: Niet verder springen dan de polsstok lang is. Niet meer uitgeven dan je verdient. NO MESTER BULA KU ALA DI MANTEKA: Je mag niet vliegen met vleugels van boter. No tin diferensha den e proverbio aki i esun mas ariba. Tur dos ta nifika ku un hende no por gasta mas ku e ta gana. Den e kaso aki na Hulandes nan ta usa: Zet je tering naar je nering, anders krijgt je nering de tering. E dos proverbio aki ta tipiko di Krsou pasobra ku e solo ku ta kima aki, lo bo no por yega muchu leu prom ku e alanan ku-minsa dirti i laga bo na kaya. UN FUERTE AWE PA BO TA FUERTE MAAN: Een rijksdaalder (fuerte) vandaag op een kant zetten, zodat je morgen sterk (fuerte) bent. Ta un apoyo di Maduro & Curiels Bank pa sia muchanan spar. E parti grasioso di e proverbio aki ta sinta den e dos nifi-kashon ku e palabra fuerte tin. Fuerte is...”
12

“...pashntnan di gobiernu ku karchi berde no ta haa e mesun bon trato serka e mesun dokter, ku e pashntnan ku ta paga. Otro kaminda tambe ta meskos, pesei nan ta bisa: Kos di prnada no ta kos. (Iets dat niets kost, is niets). SI HENDE BIBU NO TA MALU, GUIOTIN DI CHUMBU LO A PASA: Als levende mensen niet sluw waren, zouden loden geldstukken als zilveren geldstukken gebruikt worden. Hendenan ta paga tinu riba tur kos i na sonidu di e plaka nan ta sa ku e ta falsu si of n. Nan no ta laga e falsifikadornan kohe nan un kara bou. Ta bon ku te ainda tin hende sabi. KAMINDA TIN PLAKA, PLAKA TA BAI: Waar geld is, daar gaat geld. De duivel schijt op de grote hoop. Kasi semper ta un hende riku ta gana e premio gordo di un lo-teria. Esun riku ta bira mas riku i esun pober ta bira mas pober. 85...”
13

“...MI TA DEN UN APURO: MI TA DEN UN PERT: Ik ben in moeilijkheden. Mayora di biaha e difikultatnan aki ta relashon ku e situashon fnansiero. Falta di plaka. Ma tin otro sorto di difikultat tambe; manera malesa, desgracia di outo, ora un yu kibra un man f un pia etc etc. FOR DI KUERU, MESTER SAKA KABUYA PA PAKET E: Van het leer zelf moet men een touwtje maken om het te bundelen. No tin nodi di invert plaka f hasi gastu prom, bo saka ganas-hi. No ta kosta bo nada kstra. Tampoko bo no tin molster pa e. Nan ta mata e baka, su kueru nan ta kurti i for di e kueru mes nan ta krta un repi deleg i moli pa mara e bonder ku ne. LOKE MAN DRECHI HASI, MAN ROBES NO MESTER SA: Wat de rechter hand doet, mag de linker hand niet weten. Si bo yuda un hende for di un pert, no tin nodi pa kana bisa tur hende ku ta abo a yuda e, (als je iemand uit de nood helpt hoefje dat niet rond te bazuinen.) Na Hulandes: De rechterhand weet niet wat de linker doet; man drechi no sa loke robes hasi. KRSOU TA UN MAL MAMA, MA...”
14

“...ta tipiko Antiano i ta mustra amabilidat i e klientela ta supon pa sa ku maan no ta yega nunka. BASH NO TIN TOU: Als je platzak bent, hebje geen vrienden. Bashi ta nifik leeg (in dit geval geen geld) i tou ta nifk een groep (mensen of dieren). Ku otro palabra, wanneer je zakken leeg zijn, loop je alleen. (Ora bo sakunan ta bash, bo ta kana so) Sin plaka bo no tin amigu = zonder geld heb je geen vrienden. ETA PUTR DI PLAKA: Hij is heel rijk. Un hende putri di plaka. Iemand die heel rijk is. Iemand die bulkt in het geld. PLAKA MESTER LORA: Geld moet rollen. Un hende no mester ta pichiri. Men moet niet gierig zijn. KONTA UN HENDE UN KOS NA PLAKA CHIK. Iemand iets haarfijn uitleggen. Konta un hende un kos sin falta nada. Konta un hende un kos ku a pasa, sin lubida nada. Hasta e detayenan di mas chik el a konta. 88...”
15

“...EL A KEDA PLAN BAR Hij is berooid. E no tin apsolutamente nada mas. No a sobra e nada mas. E ta pober manera un ratn di krki. AWENDIA PISK A HAA POLT: Tegenwoordig zijn vissen erg duur. Antes pisk tabata un kuminda barata, un kuminda di pueblo. Awendia hasta pisk a haa polt. Ku otro palabra pisk tambe a bira karu. Pa e piskadonan tambe bida a bira karu i nan tambe mester biba i pa e motibu nan tambe mester bende nan pisk karu, pa nan haa plaka pa nan kumpra otro kos. ESUN KU POR, POR: Wie het breed heeft, laat het breed hangen. Esun ku tin hopi plaka por hasi grandi, pasobra e tin kos di hasi grandi ku ne. Esnan ku por, por; esnan ku no por, no por. Ils que peut, peut; ils que ne peut, ne peut pas. TUR SHIMARUKU TA ECHU: Alle kersen zijn rijp. Alles is in kannen en kruiken. Shimaruku is een Curaaose kers. E ta krese den mondi, i tempu di aa ora awaseru ta kai mondi ta ful di shimaruku i tur su palunan ta kra di e frutanan; Pero pareu nan echa i si no kita nan for di nan palu, su manese...”
16

“...PLAKA = GELD Antes e muhnan ku tabata bende kos na baki riba kaya tabata usa e siguiente ekspreshonnan pa duna di konose, kuantu nan kosnan tabata kosta. Awendia nan a bai for di moda i mi tin si-gur ku masha hopi hende no konose nan mas. Un sn chiki Un sn grandi Tres sn chik Dos sen grandi Un plaka grandi Dos plaka Skapa depchi Seis sn grandi. Tres plaka Kuater plaka Depchi Sinku plaka Diestres sn grandi Un ria Shete plaka Ocho plaka Nuebe plaka Dies plaka Diesun plaka Doria Doria un plaka Doria dosplaka Doria tres plaka Doria kuater plaka Kuarenta sn Doria sinku plaka Treria Doria shete plaka Un guiotin Treria kuater plaka Un guiotin ku dos plaka Kuater ria = Een halve cent = Een cent = Anderhalvecent = Twee centen = Twee-en-halve-cent (Muntstuk) = Vijfcenten = Vijf centen (Stuiver) = Zes centen = Zeven-en-een-halve cent = Tien centen = Dubbeltje = Twaalf-en-een-halve-cent = Dertien centen. = V ij tien centen = IT/2 cent = 20 centen = 22'/2 cent = 25 centen = 27 V2 cent = 30 centen =...”
17

“...Un chiln = 62V2 cent Kuater ria dos plaka = 65 centen Kuater ria tres plaka = 671/2 cent Kuater ria kuater plaka = 70 centen Sinku ria = 75 centen Sinku ria dos plaka = 80 centen Sinku ria sinku plaka 871/2 cent Seis ria 90 centen Seis ria dos plaka = 95 centen Un florin (un heldu) = 1 gulden Ocho ria = 1,20 gulden Mei fuert = 1,25 Ocho ria kuater plaka = 1,30 Nuebe ria = 1,35 Tre guiotin = 1,50 Tre guiotin sinku plaka = l,62'/2 Tre guiotin ku dies plaka = 1,75 Tre guiotin ku doria = 1,80 Tre guiotin ku doria dosplaka = 1,85 Un patn = 2,00 Un patn ku doria = 2,30 Un fuerte = 2,50 91...”
18

“...DIOS LO RENDE PA ABO: God zal het voor U goedmaken. Nan ta usa e ekspreshon aki pa mustra gratitut pa un yudansa risib. Pa un limosna of un yudansa finansiero den problema di plaka. Na Hulandes: Bo Dios lo rekompens abo mil biaha mas tantu. (Uw God zalje duizendmaal belonen. DIOS LO PAGA: God zal U belonen. Ora un hende hasi un otro hende un fabor i no ke risibi plaka pa su trabou, nan ta bisa e Dios lo paga bo. Nan ta usa e tambe komo Danki Dios (god dank) Kasi sigur e ekspreshon aki ta bini di Hulandes. ESAKI TA MI DIOS TATA: Dit is mijn God de Vader. Esaki nan ta mi niko par di sapatu, of mi niko karson, etc. Mi mester sru masha bon pa nan, pasobra ta mas mi no tin. DIOS LIBRA: In geen geval. Na Ingles: Heaven forbid. Di ningn manera. Apsolutamente ku no. ETA UN PAN DI DIOS: Hij is een goedhartig mens. 93...”
19

“...SI DIABEL TIN RASON, DUNA E SU RASON: A Is de duivel gelijk heeft, moetje het hem geven. Berdat ta berdat. Maske bo tin ku bai kontra di bo mes, esun ku ta mas sabi f ku mas poder ta sali gan. Si mi a papia berdat, e lo no a haa kastigu. E TA BENDE SU ALMA KU DIABEL: Hij verkoopt zijn ziel aan de duivel. Un ku pa plaka ta hasi kalke kos, ta bende su alma ku diabel. No ta import e kiko e mester hasi f kiko nan pensa di e, basta e por saka plaka for di un kos. DIABEL TA BATI SU KAS KU PALU DI FUNCHI: De duivel slaat zijn vrouw, met de palu di funchi. Palu di funchi ta permanes den kushina di tur Antiano i nan ta usa e eksklusivamente pa hala funchi. Nan ta traha palu di funchi ku un palu di mondi ku no tin f ku ta laga un smak malu f marga atras. E proverbio aki ta nifika ku solo ta af mientras awaseru ta kai. Awaseru ta kai i solo ta sali na mesun tempu. Aki na Krsou e kos aki ta pasa ku frekuensia. Probablemente e bientu fuerte ku ta supla na Krsou ta pusha e nubianan di awa prome ku e...”
20

“...NOS TATA KU TA NA SHELU: Onze vader die in de hemel zijt. E prom frase di e orashon ku nos Seor Jesus Christu mes a sia nos. AWE KRUSTA BOU: Vandaag is de kruis omgevallen. Awe nos no tin nada di kome, sin plaka pa kumpra i sin trabou. Un dia berdaderamente malu, ma Dios ta grandi. Krus ta bou ta mas fuerte ku sali for di kama ku pia robes. BOS DI BURIKU NO TA YEGA SHELU: De stem van een ezel reikt niet tot aan de hemel. Ora un hende desea un otro hende un kos malu, esun ku el a desea malu, ta kontesta bos di buriku no ta yega shelu. Ku otro palabra, bo maldishon lo no kohe mi, pasobra Dios no ta skucha na kosnan asina. Dios nunka lo skucha un hende ku ta desea otro malu. Esei ta trabou di Satanas. Por kompar e proverbio aki ku No paga atenshon na loke un buriku (e hende) ta hasi, pasobra e pober bestia no sa mih. 100...”